Вольга Завадская два гады не можа выйсці з дому

— Я быццам бы вельмі далікатны зварот напісала, і мне здавалася, што нейкая рэакцыі павінна была быць, — распавядае Вольга Рыгораўна «Беларускаму партызану». — І справа не толькі ўва мне адной, што менавіта ў мяне адмовілі ногі, і я не магу выйсці на вуліцу. Мне здаецца, гэтае пытанне трэба вырашаць глабальна па ўсёй краіне. Многія сутыкаюцца з такімі праблемамі і гадамі сядзяць у сваіх кватэрах, без глытку свежага паветра. І ніхто ж не застрахаваны, што з ім такое не здарыцца…

Я амаль два гады жыву ў інвалідным вазку. Выязджаю толькі на хіміятэрапію.

— Муж на руках да машыны нясе вас?

— Спачатку спускае вазок, а затым мяне. Я яго чакаю на хадунках, і пераадолець для мяне гэтыя 15 прыступак нават з яго дапамогай — гэта неверагодна цяжка.

— Вам хоць трохі лепш ад хіміятэрапіі?

— У мяне ж яшчэ неўралагічны дыягназ … Толькі з анкалогіяй, можа, і можна было б існаваць, быццам бы нейкая дынаміка пазітыўная ёсць. А праз дыфузную полінейрапатыю ў мяне адмовілі спачатку ногі, а цяпер і рукі адмаўляюць. Я не магу хадзіць, не магу сябе абслугоўваць, не магу нічога прыгатаваць. Цэлымі днямі толькі сяджу. Стараюся, як кажуць, ціснуць на сон — пазней прачынаюся, пазней снедаю. Мне бо спяшацца няма куды. Існую каля тэлевізара і кампутара.

Я так разумею, што паляпшэнняў ўжо не будзе. І трэба змірыцца з тым, што ёсць. У мяне было апрамяненне галавы, гаворка трохі парушылася, памяць пагоршылася. Ну і хіміятэрапія — яна ж не толькі лечыць, але і атручвае арганізм.

— Але гаворка ў вас, як мне здаецца, абсалютна нармальная …

— Я імкнуся казаць. Але парушэнні некаторыя ёсць.

— У вас дыягнаставалі рак малочнай залозы?

— Так. Рак малочнай залозы з метастазамі ў мозг. Я прайшла дзесяць сеансаў апраменьвання. А хімій — ужо і з рахунку збілася! Напэўна, штук сорак было. Акрамя кропельніц яшчэ і таблеткі п’ю. Назва такая смешная — ад слова «капец» — капецытабін. Яны такія вялікія, доўгія, як вітаміны. Чатыры раніцай трэба выпіць і чатыры ўвечары праз паўгадзіны пасля ежы. Апетыту, вядома, у мяне зусім няма. Але муж, Сяргей, мяне прымушае ёсць … Сам зараз усё гатуе.

— Нягледзячы ні на што, аптымізму губляеце. Яшчэ і жартуеце!

— А інакш ніяк. Дзякуй яшчэ, што муж за мной глядзіць, корміць, апранае. Я зараз ад яго моцна залежу. У дачкі свая сям’я, свае клопаты, дзеці растуць…

— Калі болька нейкі накрывае, многія кажуць абурана: «Госпадзі, ну за што мне ўсё гэта!». А на вашу долю столькі выпрабаванняў выпала — не кожны вытрымае…

— Ну вось я і зламалася, мабыць…

Кожны чалавек грэшны, і за кожным ёсць нейкая віна — аядомая, або невядомая, як у малітвах кажуць…

А стрэсаў ў маім жыцці на самой справе было нямала. І калі з Дзімам усё гэта здарылася… Ну і ўвогуле ў жыцці ўсякая глупства, негатыў назапашваецца, назапашваецца… Хтосьці вытрымлівае, а хтосьці хварэць пачынае.

Вядома, больш за ўсё мяне прыгнятае мая бездапаможнасць. Хочацца і нешта зрабіць, і іншае. Але я ў лепшым выпадку магу ўключыць пральную машыну. Закінуць бялізну ўжо цяжка. Прашу мужа, каб загрузіў. Парашок стараюся сама яшчэ насыпаць…

Раней я такая дзейная была, усюды ўсё старалася паспець, а цяпер — бездапаможная. Адной рукой нават кубак не магу да рота данесці — павінна двума рукамі прытрымаць, каб не перавярнуць на сябе.

Але што ўпадаць у істэрыку або ў паніку … Усё ідзе сваёй чаргой … Нічога не зробіш. Хадзіць без дапамогі хадункоў я ўжо не магу, ды і на хадунках з цяжкасцю. Ужо некалькі разоў падала, калі адна была, і лоб разбівалася, і рукі… Увогуле, за гэтыя два гады шмат чаго са мной было… Вядома, мне сумна…

— А што вас цяпер больш за ўсё радуе?

— Тое, што тэлевізар ідзе, фон у доме нейкі ёсць, гутарка. А так… Кампутар для мяне — хоць нейкая сувязь са светам. Зараз вось сяджу, старыя выразкі з газет перабіраю…

Шкада, што на вуліцу выйсці зусім не магу. Так бы хоць паслухала, як птушкі спяваюць, адчула водар свежага паветра… Ужо забаўка была б!
Мне зараз забаўка нават калі мяне вязуць на машыне на хімію — я гляджу па баках, гляджу на людзей, на агні вакол і мне добра, аж настрой паляпшаецца.

— Можа, чыноўнікі ўсё ж адрэагуюць на просьбу ўсталяваць пандус…

— Не так даўно адрамантавалі схілы на прыступках каля пад’езду, па якіх калыскі можна каціць. Рабочыя растворам дзіркі залаталі, а выраўнаваць — забыліся. Так і тырчаць рэшткі … Я калі апошні раз на хімію ехала, штанамі зачапілася і парвала, ледзь не ўпала. Добра, Сяргей быў побач… Але каго гэта цікавіць?..

Мне здаецца, калі сёння дома новыя праектуюць, трэба абавязкова прадугледжваць такія моманты. У жыцці бо ўсякае бывае. Добра, са мной муж побач, дапамагае, а як быць таму, хто адзін?..

— І ўдалося ж вам так захварэць…

— Як медыцынскі работнік у мінулым магу сказаць: трэба прыслухоўвацца заўсёды да свайго арганізму і быць уважлівым да свайго здароўя. І калі недзе нейкі збой — абавязкова ісці да лекара і абследавацца, каб потым не было позна.

У мяне спачатку пухліну выявілі ў лёгкім. Я як раз збіралася ехаць у Польшчу або ў Літву, а мне кажуць, што абследавацца трэба, а затым і аперыравацца. Пухліну выразалі, але яна, на шчасце, апынулася дабраякаснай.

— Аперацыя на лёгкім — няпростая, цяжка пасля яе аднаўляцца…

— Я заўсёды давяраю лекарам і лёгка згаджаюся на любыя ўмяшанні. Лепш выразаць дабраякаснае ўтварэнне, чым янаа вырасце і ператворыцца ў злаякасную.

Але я нос ўсё роўна не вешаю! Згасаць — апошняя справа. Я нават зараз стараюся радавацца любым дробязям…

У мяне нядаўна, праўда, яшчэ адно засмучэнне было — кот памёр. Ён прыйшоў да нас у той год, калі Дзіма знік. Я праводзіла пляменніцу, вяртаюся — пад дзвярыма кацяня. Я яго ў дом запрасіла, і Кузя на 18 гадоў застаўся. Калі захварэла, ён мне дапамагаў, стрэсы здымаў. Любіў ляжаць у мяне на грудзях. Я так сумую без яго, але новага завесці не вырашуся — за сабой не магу глядзець, а калі яшчэ і новы кот… Так што ўжо ў інтэрнэце катамі любуюся…

— Вольга Рыгораўна, здароўя вам, і аптымізму!

— Дзякуй. Прыгнятае мяне вельмі, што ні пагладзіць, ні абняць блізкіх не магу… Але галоўнае — пакуль жыву!..

Пераклад «Новы Час».