Расія расстрэльвае праўду пра ўварванне ва Украіну: страты сярод журналістаў за 41 дзень вайны

Забітыя

Не падчас выканання службовых абавязкаў, але трох украінскіх журналістаў забілі расійскія вайскоўцы.

26 лютага ў вёсцы Зелёніўка Херсонскай вобласці загінуў журналіст інфармацыйнага тыднёвіка «Вокруг вас» Дылербек Шакіраў.

Генпракурор Украіны Ірына Венедыктава паведаміла, што мужчыну застрэлілі з аўтамабілі расійскія вайскоўцы.

1 сакавіка падчас ракетнага абстрэлу расійскай вежы тэлевежы ў Кіеве загінуў аператар Live TV Яўген Сакун, які ў гэты час праходзіў міма.

6 сакавіка ў баі пад Мікалаевам загінуў украінскі ваенны журналіст Віктар Дудар, які тады знаходзіўся ў складзе Узброеных сіл Украіны.

11 сакавіка ў Марыупалі ў выніку абстрэлу дома загінуў аператар тэлеканала «Сігма» Віктар Дзядаў. У кватэру Віктара, дзе разам з ім была сям’я, патрапілі дзве міны. Аператар загінуў, іншыя члены сям’і атрымалі раненні.

13 сакавіка ў Ірпені расійскія вайскоўцы застрэлілі амерыканскага рэпарцёра, дакументаліста Брэнта Рэно. Рэно разам з амерыканскім фатографам Хуанам Арэдонда здымалі ў той дзень эвакуацыю людзей з Ірпеня праз разбураны мост. Журналісты вырашылі заехаць углыб горада, каля Раманаўскага моста кіроўца зялёнай «Жыгулі» прапанаваў падвезці — яны пагадзіліся. У Ірпені Рэно і Арэдонда папрасілі спыніцца каля цалкам знішчанага расійскімі абстрэламі жылога комплексу Ясеніна, каб зняць гэта. У гэты момант побач з’явіліся двое расійскіх вайскоўцаў. Яны зрабілі папераджальныя стрэлы, пасля чаго кіроўца аўтамабіля адрэагаваў і пачаў уцякаць разам з журналістамі. Тады расіяне адкрылі агонь на паражэнне. Рэно быў паранены ў шыю і памёр на месцы. Ва Украіне ён працаваў над праектам аб сусветным крызісе бежанцаў для Time Stu­dios, падраздзялення па вытворчасці фільмаў і тэлебачання кампаніі.

Брэнт Рэно неаднаразова асвятляў гарачыя кропкі ў Іраку, Афганістане, Егіпце і Лівіі, а таксама крызіс бежанцаў у Афрыцы. За супрацоўніцтва са сваім братам Крэйгам Рэно  Брэнт Рэно атрымаў мноства міжнародных узнагарод, у тым ліку Peabody, Colum­bia DuPont Awards і Over­seas Press Club Award.

14 сакавіка ў вёсцы Гарэнка Кіеўскай вобласці былі забітыя аператар Fox News П’ер Закжэўскі з Ірландыі і ўкраінская журналістка Аляксандра Куўшынава. Аўтамабіль, у якім яны ехалі з брытанскім карэспандэнтам тэлеканала Бенджамінам Холам, трапіў пад артабстрэл расійскіх войскаў.

«П’ер быў ваенным фатографам у зоне ваенных дзеянняў, які асвятляў для Fox News амаль усе міжнародныя навіны ад Ірака да Афганістана і Сірыі падчас сваёй доўгай кар’еры ў нашай краіне», — сказала генеральны дырэктар Fox News Media Сюзанна Скот.

18 сакавіка ў баі з акупантамі загінуў рэдактар ​​запарожскага сайта Misto.zp.ua Алег Якунін.

Расійская журналістка Аксана Баўліна, якая працавала ў The Insid­er, памерла 23 сакавіка. Журналістка трапіла пад абстрэл у Кіеве падчас выканання рэдакцыйнага задання. Аксана Баўліна зняла разбурэнні пасля абстрэлу Падольскага раёна сталіцы і трапіла пад новы ракетны абстрэл. Разам з ёй загінуў яшчэ адзін мірны жыхар.

23 сакавіка ў Луганскай вобласці пад Папаснай у баі загінуў аператар 24 канала Юрый Алейнік. Юрый быў ветэранам — упершыню пайшоў на вайну ў 2014 годзе. У 2022 годзе зноў пайшоў на фронт добраахвотнікам у 24 АМБр імя караля Даніла.

1 красавіка ў вёсцы Гута Межыгорская Вышгародскага раёна Кіеўскай вобласці было знойдзена цела забітага фотакарэспандэнта Макса Левіна. Паводле папярэдняй інфармацыі Генпракуратуры, расійскія вайскоўцы двума стрэламі са стралковай зброі забілі бяззбройнага Макса Левіна. Калегі і сябры Макса шукалі яго з 13 сакавіка, калі ён перастаў выходзіць на сувязь.

Макс Левін працаваў фотакарэспандэнтам і дакументалістам і аператарам для многіх украінскіх і міжнародных выданняў. Працаваў з Reuters, BBC, TRT World, Asso­ci­at­ed Press, LB.ua, Hro­madske. Большасць яго дакументальных фільмаў звязана з вайной на Данбасе і Украіне. Прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі пасмяротна ўзнагародзіў фотакарэспандэнта Ордэнам Мужнасці.

3 красавіка ў Марыупалі загінуў Мантас Кведаравічус, літоўскі дакументаліст, рэжысёр фільма «Марыўпаліс» пра вайну на Данбасе. Паводле літоўскага выдання 15min, расійская ракета трапіла ў машыну, у якой ехаў рэжысёр. Кведаравічус быў дастаўлены ў бальніцу, але выратаваць яго жыццё не ўдалося. Паводле папярэдняй інфармацыі літоўскіх СМІ, падчас здымак ва Украіне рэжысёр трапіў у палон да расіян, у яго зламаная рука.

Параненыя

26 лютага журналіст Штэфан Вайхерт і фатограф Эміль Фільтэнборг Міккельсан трапілі пад абстрэл у Ахтырцы Сумскай вобласці. Іх машыну з надпісам «TV» на шкле без папярэджання расстраляў чалавек у вопратцы без апазнавальных знакаў са зброі, «падобнай на аўтамат». Абодва журналісты пацярпелі. Як пазней засведчыў Вейхерт, яго калега атрымаў па кулі ў кожную нагу і дзве ў спіну, ён сам быў паранены ў плячо. Паводле папярэдняй інфармацыі, у той дзень у раёне Ахтырскай лініі фронту дзейнічалі расійскія дыверсанты, аднак пакуль немагчыма ўстанавіць, хто стаіць за нападам на журналістаў.

28 лютага каля вёскі Стаянка Кіеўскай вобласці расійскія дыверсанты абстралялі здымачную групу брытанскага тэлеканала Sky News. Карэспандэнт Сцюарт Рэмзі быў паранены ў паясніцу, аператара Рычы Моклера выратавала ад двух прамых стрэлаў бронекамізэлька.

6 сакавіка каля вёскі Вадзяна-Лорыне Мікалаеўскай вобласці расіскія вайскоўцы паранілі швейцарскага журналіста Гіёма Брыке (Guil­laume Bri­quet).  Ён атрымаў асколачныя раненні твару і перадплеччаў. Па словах карэспандэнта, праз некалькі хвілін пасля перасячэння ўкраінскага блокпоста расійскія вайскоўцы з блізкай адлегласці абстралялі яго аўтамабіль, на якім выразна быў бачны знак «Прэса».

11 сакавіка ўкраінскі карэспандэнт Радыё Свабода Мар’ян Кушнір быў паранены ў выніку начнога ракетнага ўдару або ўдару авіяцыі расійскіх войскаў у Барышаўцы Кіеўскай вобласьці. Журналіст атрымаў страсенне мозгу, на кароткім відэа ў сацыяльных сетках відаць, што ў мужчыны ідзе кроў з вушэй. Журналісту аказалі медыцынскую дапамогу ваенныя медыкі, цяпер ён знаходзіцца ў здавальняючым стане.

13 сакавіка ў Ірпені расійскія вайскоўцы абстралялі аўтамабіль, у якім знаходзіліся амерыканскія журналісты. Фотакарэспандэнт Хуан Арэдонда атрымаў асколачнае раненне сцягна, а яго калега Брэнт Рэно памёр ад ранення ў шыю.  Арэдонда быў дастаўлены ў кіеўскую бальніцу «Ахматдыт», дзе яго двойчы аперавалі хірургі. Цяпер яго стан стабільны.

14 сакавіка ў Кіеўскай вобласці расійскія вайскоўцы паранілі карэспандэнта брытанскага Fox News Бенджаміна Хола (Ben­jamin Hall). Па словах генеральнага пракурора Украіны Ірыны Венедыктавай, ён атрымаў асколачны пералом абедзвюх ног: «Цяпер журналіст знаходзіцца ў рэанімацыі пад наглядам медыкаў. […] Гэты чалавек не знаходзіўся на вайсковым аб’екце, на які, па словах расійскіх чыноўнікаў, яны ўвесь час нацэльваюцца. Ён быў цяжка паранены, не знаходзячыся на вайсковай базе».

Пасля ў Мінабароны Украіны дадалі, што дактары былі вымушаныя часткова ампутаваць нагу Холу.

25 сакавіка журналіст «1+1» Андрэй Цапліенка атрымаў асколачнае раненне. Паводле яго слоў, траўма несур’ёзная. Як паведамляе медыя 1+1, вечарам 25 сакавіка Андрэй Цапліенка разам з журналістамі турэцкага англамоўнага канала TRT World зафіксавалі правядзенне гуманітарнага калідора па эвакуацыі мірнага насельніцтва ў Чарнігаўскай вобласці. «Было шмат мірных жыхароў і машын, якія чакалі дазволу на пераезд у Чарнігаў або магчымасці забраць сваіх сваякоў. Пасля таго, як беспілотнік зафіксаваў натоўп, праз 15 хвілін пачаўся абстрэл. Спачатку пачалі страляць з «Тарнада», потым з артылерыі калібра 122 мм, затым падключылі мінамёт, а на завяршэнне — танк. Усё гэта доўжылася не менш за паўтары гадзіны», — сказаў Андрэй Цапліенка.

Выжылі

4 сакавіка ў Калінаўцы Кіеўскай вобласці аўтамабіль чэшскіх рэпарцёраў Vox­pot Майды Сламавай і Войцеха Богача стаў мішэнню для расійскіх вайскоўцаў. Іх суправаджалі двое неназваных украінскіх калег. Усе журналісты выжылі, але на дзвярах машыны засталіся шматлікія стрэлы з аўтамата Калашнікава.

6 сакавіка ў Ірпені расійскія вайскоўцы абстралялі машыну здымачнай групы панарабскага тэлеканала Al-Ara­by TV, нягледзячы на ​​тое, што журналісты вывесілі на ёй белы сцяг з надпісам «Прэса». Карэспандэнт Аднан Кан і яго калега-аператар Хабіп Дэмірчы былі вымушаныя пакінуць машыну і схавацца ў дамах мясцовых жыхароў.

15 сакавіка ў Кіеўскай вобласці пад артылерыйскі абстрэл трапілі журналісты ТСН, Факты ICTV і «Настоящего времени». Пасля паражэння ў танкавай бітве рускія пачалі абстрэл вёскі і дарог у паўночным напрамку. Здымачная група патрапіла пад абстрэл у полі. Журналістам удалося схавацца ў кювеце пад дарогай. Ніхто не пацярпеў.

4 красавіка на поўдні Мікалаева здымачная група CNN трапіла пад артылерыйскі абстрэл. Аўтамабіль журналістаў атрымаў пашкоджанні, але ніхто з каманды не пацярпеў. У здымачную групу ўвайшлі карэспандэнт CNN Бэн Ведэман, прадзюсар Карым Гадэр, фотакарэспандэнт Джон Торыга і перакладчыца Валерыя Дуброўска.

Зніклі

31 сакавіка стала вядома, што херсонскі журналіст Канстанцін Рыжэнка знік. Першым пра знікненне журналіста паведаміў ананімны тэлеграм-канал, звязаны з херсонскай міліцыяй. Пазней гэтая навіна з’явілася ў тэлеграм-канале, які кіруюць мясцовыя прарасійскія калабаранты. Вечарам 31 сакавіка ў тэлеграм-канале Рыжэнкі з’явіўся пост, які аўтар назваў адкладзеным і павінен быў быць апублікаваны на выпадак, калі з ім нешта здарыцца.

12 сакавіка Канстанцін Рыжэнка, які актыўна валанцёрыў у акупаваным Херсоне, паведаміў Радыё Свабода, што знаходзіцца ў вышуку расійскіх акупантаў. 1 красавіка ў тэлеграме калабарацыяністскага камітэта выратавання Херсона паведамлялася, што расіяне звольнілі Канстанціна Рыжэнку, але ні сам Рыжэнка, ні яго сябры гэтага не пацвердзілі.

Скрадзены 21 сакавіка журналіст Алег Батурын выйшаў на волю пасля васьмі дзён зняволення. Журналіст з Новай Кахоўкі быў выкрадзены 12 сакавіка. «12 сакавіка а 17‑й гадзіне мяне схапілі на аўтавакзале Кахоўкі. Білі. Прыніжалі. Яны пагражалі. Сказалі, што заб’юць. Амаль восем дзён. 187 гадзін няволі. Практычна няма ежы. Некалькі дзён амаль без вады. Без мыла, без змены вопраткі. Не разумеючы, дзе я знаходжуся. Але яны дакладна ведалі, чаму. Хацелі зламаць, растаптаць. Пакажыце, што будзе з кожным журналістам: вас пазбавяць жыцця. Цябе заб’юць», — распавёў журналіст пра свой палон.

21 сакавіка расійскія акупанты вызвалілі журналістку Вікторыю Рошчыну. Журналістка «Громадського» працавала ў Бердзянску, дзе яе затрымалі супрацоўнікі ФСБ Расіі. Пасля некалькіх дзён у палоне яна была вымушана запісаць відэа, на якім Рошчына адмаўляе свае прэтэнзіі да расійскіх спецслужбаў і дзякуе ім за выратаванне. Як пазней патлумачыла сама журналістка, гэтае відэа было ўмовай яе вызвалення.

У Мелітопалі 21 сакавіка прадстаўнікі акупацыйных уладаў выкралі некалькіх супрацоўнікаў рэдакцыі «Мелітопольські відомості» (МВ) , паведамляе мясцовае выданне РІА-Мелітопаль. «У дом да журналістак Юліі Альхоўскай і Любові Чайкі, выдаўца Міхаіла Кумока і галоўнага рэдактара газеты Яўгеніі Бар’ян прыйшлі ўзброеныя людзі, забралі іх і павезлі ў невядомым кірунку.

Расіяне імкнуцца да супрацоўніцтва», — гаворыцца ў заяве на сайце МВ. Сайт МВ на дадзены момант не працуе, але выданне паведаміла пра выкраданне ў тэлеграм-канале.

26 сакавіка расійскія акупанты выкралі актывіста Канстанціна Аўсяннікава ў Прыморску Запарожскай вобласці. Апошнія дзесяць гадоў Канстанцін Аўсяннікаў займаецца грамадскай дзейнасцю ў Прыморску: узначальвае грамадскую арганізацыю «Прыморск 24/7» і гарадскі моладзевы цэнтр «Портал це». З пачатку вайны Канстанцін актыўна асвятляе пратэсты ўкраінцаў супраць акупантаў у сваім горадзе. Пасля выкрадання журналіста і актывіста крызісны медыяцэнтр  «Сіверський Донець»  выступіў з заявай да журналістаў: «Цяпер сувязі з Косцем няма, і месцазнаходжанне яго невядомае. Мы заклікаем украінскую і міжнародную супольнасць прыняць інфармацыйныя і дзейсныя дзеянні для неадкладнага вызвалення Канстанціна Аўсяннікава, а таксама іншых нядаўна выкрадзеных украінскіх актывістаў, валанцёраў, журналістаў, прадстаўнікоў мясцовай улады і дзяржаўных чыноўнікаў».

3 красавіка Аляксандр Гунько быў выкрадзены расійскімі акупантамі ў Новай Кахоўцы. Яго павезлі ў невядомым кірунку. Аляксандр Гунько — журналіст, рэдактар ​​інтэрнэт-выдання «Горад Новая Кахоўка». Па словах дачкі выкрадзенага журналіста, перад гэтым у яго доме правялі ператрус.

Фіксацыя ваенных злачынстваў

Праваабарончая арганізацыя «Еўрамайдан SOS» складае спісы зніклых і захопленых у расійскі палон актывістаў, журналістаў, валанцёраў і прадстаўнікоў мясцовай улады.

«У 2014 годзе Расія ўжо вяла такую ​​свядомую палітыку, каб хутка атрымаць кантроль над украінскімі тэрыторыямі. У той час прарасійскія незаконныя ўзброеныя фарміраванні фізічна знішчалі або выціскалі за межы рэгіёну актыўных людзей, якія маглі мірна супрацьстаяць акупацыі. Сёння Расія свядома паўтарае гэтую палітыку, таму што не можа ўтрымаць захопленыя ёй гарады з‑за актыўнага супрацьдзеяння мясцовага насельніцтва», — гаворыцца ў паведамленні.

У прыватнасці, «Еўрамайдан SOS» заклікае людзей, якія сталі сведкамі затрымання або валодаюць іншай інфармацыяй аб пераследах на акупаваных тэрыторыях, паведаміць пра гэта праз анлайн-форму.