«Адчуваў, што Лукашэнка не пакіне тату жывым». Павел Марыніч — пра дзяцінства з Шараметам і Пракоп’евым, бацьку-міністра і «Маланку»

«Маім сябрам быў Павел Шарамет, ён вучыўся ў суседняй школе»

«Наша Ніва»: Вы родам з акупаванага цяпер Крыма, з Еўпаторыі. Калі былі там апошні раз?

Павел Марыніч: Падчас вучобы ў інстытуце, можа, у 1992 годзе. У мяне адтуль мама, яны пазнаёміліся з бацькам, калі вучыліся ў Беларускім політэхнічным інстытуце. Мае сваякі па мамінай лініі жывуць у Крыме і ў Адэсе. 

Калі я мусіў нарадзіцца, бацька паехаў у камандзіроўку ў Афганістан, але не па ваенных справах — ён будаўнік. Маці сказала, што лепш паедзе нараджаць да бабулі, таму я і нарадзіўся ў Крыме. Пакуль я быў малы, мы з маці і старэйшым братам наведвалі там бабулю — садзіліся ў машыну і ехалі праз усю Украіну.

«НН»: Расійскі напад на Украіну зачапіў і вашу сям’ю?

ПМ: Так. Маці ўвесь час ездзіла да бабулі ў Крым, у яе там заставалася сястра, і для маці гэта ўсё цяжка. Штогод ёй абяцаю, што Украіна будзе вольнай і мы абавязкова паедзем у Крым: зноў пройдзем па тых мясцінах, пабачым радзільны дом, дзе я з’явіўся на свет, і наведаем могілкі. 

Дзве мае сястры засталіся ў Адэсе. У 2022‑м, калі да іх падыходзіў фронт, яны адмовіліся выязджаць, хаця я настойваў. Сказалі, што ў іх моцны падвал у бацькоўскай хаце.

У нас [на «Маланцы»] ёсць фільм пра Адэсу, які называецца «Смех праз бомбы», і там сапраўды такія людзі, зусім іншы народ. Яны і гавораць асабліва, і разумеюць усё асабліва, і ўсё гэта ў іх адбываецца са сваім гумарам. Яны мне сказалі, што ў Адэсе ніколі не будзе рускага салдата, і так і адбылося. Адэсіты пайшлі б у катакомбы, але змагаліся б да апошняга. Адэса заўжды была інтэрнацыянальным горадам, дзе ўжываліся ўсе нацыі, і вольным. Не ўяўляю сабе, як можна Адэсу акупаваць нейкімі буратамі. 

«НН»: Вы раслі ў Мінску, у раёне вуліцы Усходняй. Што гэта за месца?

ПМ: Гэта быў Сельгаспасёлак, адзін з самых крымінальных раёнаў горада. Адтуль былі чатыры зладзеі ў законе, два з іх жылі ў суседнім са мной пад’ездзе.

Маім суседам і сябрам быў Павел Шарамет, ён вучыўся ў суседняй школе, а другім суседам быў Вадзім Пракоп’еў. У жыцці мы з Шараметам сябравалі і каталіся з адной горкі, але канфліктавалі раён на раён. 

Хаця месца было крымінальнае, у той жа час мы ніколі не зачынялі дзвярэй. У нашым доме жылі маладыя сем’і, і ў большасці было па двое дзяцей, у маім пад’ездзе жылі трое маіх аднакласнікаў. Гэта быў свой свет. Дзеці хадзілі адно да аднаго па ўсім доме, можна было недзе застацца, і цябе накармілі б. Калі было трэба, усе сядалі і рабілі разам хатняе заданне. Мы ўсе жылі вельмі дружна і дапамагалі адно аднаму.

У Сельгаспасёлку людзі жылі пакаленнямі, і для мяне было вельмі цікава, калі прыходзілі мае аднакласнікі і казалі, што і мой бацька вучыўся ў той жа школе, што і я. Не разумеў, як гэта магчыма, а потым мой сын пайшоў у тую ж школу.

«НН»: Якім запомнілі ў дзяцінстве Вадзіма Пракоп’ева?

ПМ: Мы ўсе былі аднолькавыя, нават вопратка ва ўсіх дзяцей была падобная, бо дзе ў савецкія часы бацькі маглі набываць адзенне? У адных і тых жа крамах, дзе віселі аднолькавыя рэчы. А так Вадзім — звычайны хлопец, з якім мы сябравалі. 

Больш сказаў бы пра яго ўжо ў сталым узросце. Яго праца ў свае часы стала падзеяй для Мінска і ўсёй Беларусі, бо ўсё ж такі ён як рэстаратар прынёс у Мінск стыль і традыцыі, якіх раней у краіне не было. На жаль, з прычын, звязаных з Лукашэнкам і яго паплечнікамі, Пракоп’еву было вельмі складана весці свой бізнэс, бо ён заўжды быў і застаецца прамым чалавекам, ніколі не будзе нічога казаць за вочы. Ён вельмі сумленны, я ганаруся тым, што мы сябруем столькі часу і выраслі разам.

Яго першы праект — клуб «Бронкс», дзе, акрамя ўласна клуба, працаваў італьянскі рэстаран. «Бронкс» якраз адціснулі ў Пракоп’ева лукашэнкаўскія паплечнікі. Гэта быў адзін з першых мінскіх стыльных клубаў і добры рэстаран, дзе Пракоп’еў дабіўся таго, каб і сэрвіс, і сама кухня былі на найвышэйшым узроўні.

«НН»: Памятаеце апошнюю гутарку з Шараметам?

ПМ: Вядома. Ён патэлефанаваў мне з Украіны і спытаў, ці можа ён даць на ўсякі выпадак мой нумар тэлефона сваёй дачцэ. Яна сустракалася ў Вільні са сваім кавалерам, і яму як бацьку было б спакайней, калі б я ведаў пра гэта і ў яе быў мой нумар тэлефона. Такая была наша апошняя размова, я вельмі добра яе памятаю. Мы тады, як заўжды, пажартавалі.

«НН»: Вернемся ў мінскія часы. У вас было баявое дзяцінства?

ПМ: Вядома. Нас усіх выхоўвала вуліца, бо бацькі працавалі. А восьмай гадзіне мы ішлі ў школу, а яны — на працу, а шостай яны вярталіся і не мелі надта шмат часу, каб намі займацца. Каб гэта не ўплывала на нас цалкам, нас аддавалі ў гурткі, у тым ліку спартовыя. А ў школе ў нас быў сфармаваны спартовы клас, дзе тыя, хто не ішлі на медалі, адстойвалі гонар школы ў розных спаборніцтвах. Гэта былі і кросы, і спартовае арыентаванне, і нешта пажарнае — усё, куды нас адсылалі. Мы ішлі, не заўсёды ведаючы, пра што гаворка, і бралі прызы.

«Што бацька ўдзельнічае ў прэзідэнцкіх выбарах, пачуў па радыё»

«НН»: Што вы маеце ў характары ад вашага бацькі?

ПМ: Дыпламатычнасць. Хаця ён і з палескай вёскі, усё ж такі ён быў вельмі дыпламатычным і талерантным чалавекам. Калі ён працаваў амбасадарам, я разумеў, што гэта яму дадзенае Богам. Ён быў вельмі таленавітым чалавекам, выдатным арганізатарам пачынаючы з першых сваіх пасад, з будаўнічага трэста.

Калі з’явілася Міністэрства замежнага гандлю, ён хутка яго вывеў на высокі ўзровень. Потым працаваў адначасова паслом у Латвіі, Эстоніі і Фінляндыі, тады маленькая Латвія ўвайшла ў тройку самых значных гандлёвых партнёраў Беларусі.

Шмат сустракаў былых калег майго бацькі, і ні ад каго не чуў пра яго дрэннага слова, ва ўсіх засталіся вельмі добрыя ўспаміны. З усімі ён мог знайсці пра што пагаварыць, не чуў ні пра адзін яго канфлікт.

«НН»: У канцы 90‑х — пачатку 00‑х у Беларусі адбываліся забойствы палітычных супраціўнікаў Лукашэнкі. Як вы для сябе тлумачыце тое, чаму ваш бацька тады не выехаў з краіны?

ПМ: Я добра разумеў, што адбываецца, бо гэтыя палітычныя забойствы пачаліся з забойстваў крымінальных аўтарытэтаў, што жылі каля мяне. Ні ў кога не было сумненняў, што забойствы Красоўскага, Завадскага і іншых адбыліся па загадзе Лукашэнкі. Але бацька быў ідэалістам, іх шмат: той жа Бабарыка, паэт Някляеў, які ніколі не думаў, што будзе збіты і пасаджаны ў ізалятар КДБ. Яны спадзяваліся на нейкае існаванне закона: маўляў, як так, у адкрытую не адважацца.

Але я заўсёды адчуваў, што Лукашэнка не пакіне бацьку жывым. Ніхто ў сям’і не ведаў, што ён сыходзіць з пасады амбасадара і ўдзельнічае ў прэзідэнцкіх выбарах, я пачуў пра гэта, калі ехаў у машыне і слухаў радыё. Ужо тады я зразумеў, што наша жыццё цяпер будзе іншым.

Потым была сур’ёзная размова [з бацькам]. Гэта быў яго вельмі рашучы ўчынак, і я яго за гэта вельмі паважаю. Ён бачыў, што адбываецца і ў якім кірунку ідзе краіна, разумеў, што будзе, калі краіна пойдзе ў бок Расіі. Бацька заўсёды быў настроены па-праеўрапейску, і мы ніколі не сумняваліся, што [тагачасная] Беларусь — гэта не еўрапейская краіна. Ён марыў, што Беларусь будзе другой Швейцарыяй [з нейтральным статусам], а я яму даказваў, што побач з людажэрскім рэжымам імперскай Расіі гэта немагчыма, бо мы будзем увесь час залежаць ад таго, з кім Расія будзе ваяваць.

Пасля ўсяго, што адбылося ў апошнія гады, мала хто сумняецца, што толькі еўрапейскі шлях Беларусі і далучэнне да НАТА могуць нас у будучыні абараніць ад суседа.

«НН»: Чаму вы мяркуеце, што вашага бацьку атруцілі?

ПМ: Бо ёсць факты. Я таксама шчыльна займаўся спортам усё жыццё, але ў нейкі час кінуў, а ён працягваў трэнавацца, кожную раніцу рабіў сур’ёзную гімнастыку. Я не мог утрымаць яго тэмп.

У нас задакументавана ўсё тое, што з ім адбывалася. На майскія святы яго этапавалі ў калонію, і больш за два тыдні нікому не адказвалі, дзе ён. Потым з аршанскай калоніі [журналістцы «Народнай волі»] Святлане Калінкінай патэлефанаваў афіцэр: «Выводзьце людзей, Марыніча забіваюць у турме! У яго інсульт, яго закрылі ў карцары, ён у непрытомнасці, і калі вы зараз нешта не зробіце, яго заб’юць». Пазней атручвалі Статкевіча і Някляева, гэтыя факты таксама зафіксаваныя.

Пасля бацьку прывезлі ў мінскую клініку, там у яго дыгнаставалі інсульт. У той клініцы працаваў прафесар Мрочак, яго сябар, і ён першы сказаў, што бацьку атруцілі. Калі бацька выйшаў з турмы, ён сказаў, што яму засталіся яшчэ два інсульты і ў нас вельмі мала часу. Я казаў, маўляў, ты чаго, мы яшчэ пажывём і паваюем, але потым быў другі інсульт, і з трэцяга ён не ачуняў. Бацька паспеў з’ехаць за мяжу, там яго абследавалі і таксама пацвердзілі атручванне. 

Таму вельмі сур’ёзна стаўлюся да ўсяго, што цяпер адбываецца з нашымі палітвязнямі, жыццё кожнага з іх пад пагрозай. Бачым, колькі жыццяў ужо адняў гэты рэжым. У Лукашэнкі няма нічога чалавечнага, гэта абсалютнае зло, якое трэба знішчыць.

«Украіна пераможа, потым рухне пуцінскі рэжым, а за ім — лукашэнкаўскі»

«НН»: Колькі часу вы ўжо не былі ў Беларусі?

ПМ: 24 снежня будзе 13 гадоў, я выехаў пасля Плошчы-2010. Перайшоў мяжу паміж Расіяй і Латвіяй.

«НН»: Беларусь — што гэта цяпер за месца для вас?

ПМ: Гэта месца болю, які толькі павялічваецца штодзень. У мяне за кратамі сябры, у краіну прывезлі ядзерную зброю, у Астраўцы закапалі атамную бомбу — штодзень ад навін сціскаецца сэрца. Цяжка ад таго, што я чую пра майго сябра Міколу Статкевіча, пра нобелеўскага лаўрэата Алеся Бяляцкага. Вельмі суперажываю [жонцы Міколы Статкевіча] Марыне Адамовіч, гэта моцная жанчына і гераіня. Усе тыя, хто сёння знаходзіцца за кратамі — нашы героі.

«НН»: Калі вы выязджалі, разумелі, што гэта можа быць так надоўга?

ПМ: Не, выязджаў максімум на паўгода. Лічыў, што змагу вярнуцца, калі адпусцяць усіх палітвязняў, але ўжо 13 гадоў я ў Вільні.

«НН»: Як вы глядзіце на эмігрантаў цяперашняй хвалі, якія прыехалі пасля 2020-га?

ПМ: Яны ўсе ідуць тым жа шляхам. Чалавеку цяжка прымаць тое, што ён за мяжой і не ведае, калі вернецца. Яшчэ ў 2020—2021‑м яны казалі, што мы зараз пераможам і ўсё зменіцца, а я ўжо ведаў, што ўсё будзе не зараз і не праз пяць гадоў, тым больш калі пачалася вайна. Не маю сумневаў, што Украіна пераможа, потым рухне пуцінскі рэжым, а за ім — лукашэнкаўскі. Але калі гэта будзе і колькі яшчэ крыві пральецца? Аднак цяпер я хаця б бачу, як усё скончыцца — праз перамогу Украіны.

«НН»: Як вы самі будавалі жыццё ў Вільні?

ПМ: Меў місію спрыяць вызваленню палітвязняў. Тады мы з іншымі беларусамі моцна папрацавалі з літоўскімі парламентарыямі. Упершыню былі ўведзеныя санкцыі супраць рэжыму: 265 персанальных і, здаецца, 24 кампаніі. І ўпершыню Лукашэнка ўключыў рэжым торгу, праз нейкі час вызвалілі амаль усіх палітвязняў.

Тады Захад ішоў на перамовы з рэжымам, цяпер гэтага няма. Можа, гэта і добра, бо з тэрарыстамі ў сучасным свеце не таргуюцца, іх знішчаюць. Тады, у 2010‑м, Мікола Статкевіч казаў, што ён супраць гэтага гандлю і гатовы сядзець усё жыццё, толькі б гандлю не было.

Так што я ведаў, чым займацца. Недзе ў 2015‑м, калі людзі ніяк не адрэагавалі на чарговыя прэзідэнцкія «выбары», я вярнуўся ў ІТ-бізнэс і да 2020-га займаўся збольшага сваімі справамі.

«НН»: Чаго чакаеце ў беларускай палітыцы?

ПМ: Трэба чакаць перамогі — спачатку ва Украіне, а потым на мінскіх вуліцах. Да 2020-га ўсе мяне лічылі экстрэмістам, былі прыхільнікамі негвалтоўнага супраціву. А я казаў, што пакуль вы будзеце гэта прасоўваць, Лукашэнка будзе вас павольна знішчаць адно за адным, што і адбываецца.

Ведаю, што людзі з кветкамі больш не будуць выходзіць супраць АМАПа. І ўжо зразумела, што ўсе спробы памяняць уладу «законна» не будуць паспяховыя. Гэта злачынны рэжым, і за сваю свабоду трэба праліваць кроў, як гэта рабілі літоўцы і ўкраінцы. Як паказвае гісторыя, чым даўжэй дыктатар ва ўладзе, тым з большай кроўю яго потым здымаюць. 

«НН»: У свой час вы працавалі ў камандзе кандыдата ў прэзідэнты — 2010 Андрэя Саннікава. У апошнія гады ён зрабіў шэраг неадназначных заяў, у тым ліку выстаўляў фота катлет, каб пакпіць са Святланы Ціханоўскай. Як ставіцеся да яго сёння?

ПМ: Я паважаю гэтага чалавека. Разумею, што ён зрабіў у 2010 годзе і змог перанесці ў лукашысцкіх засценках. Ведаю, што і 10% таго, што з ім адбывалася, не ведае ніхто.

Не магу нічога сказаць. Ён палітык, і абраза жанчыны — для мяне гэта непрыемна. Не магу яго крытыкаваць, бо разумею [чаму ён так сябе паводзіць]. Цяпер, калі за кратамі знаходзіцца Яўген Афнагель і астатнія хлопцы з «Еўрапейскай Беларусі», ён добра ведае, што з імі адбываецца. Напэўна, хоча ад Ціханоўскай, як і мы ўсе, больш рашучых дзеянняў па вызваленні палітвязняў і па змене сітуацыі ў краіне.

«Працоўная назва нашага тэлебачання — Belarus Today»

«Наша Ніва»: Вы расказвалі пра планы зрабіць на базе «Маланкі» грамадскае тэлебачанне. На якой стадыі гэты праект?

Павел Марыніч: Гэта доўгі шлях, самой «Маланцы» тры гады. Мы пачыналі як Zubr, праект па грамадскім актывізме. У 2020‑м мы зрабілі платформу па назіранні за выбарамі, і гэтыя даныя усё яшчэ адкрытыя, у адрозненне ад ярмошынскіх. Лічу, што галоўнае, у чым я ўдзельнічаў у апошнія гады — якраз гэты праект, тое, што Лукашэнку ва ўсім свеце больш не лічаць прэзідэнтам. Ён дыктатар, які ўтрымлівае ўладу ў краіне. 

Тады, у 2020‑м, напачатку датэрміновага галасавання мы вырашылі рабіць стрымы пра тое, як у жывым эфіры крадуць галасы беларусаў. Не мелі свайго канала і раздавалі эфір усім, хто жадаў. 9 жніўня, у асноўны дзень галасавання, мы працавалі ў эфіры 18 гадзін, з гасцямі. Для тых, хто не меў такога досведу, гэта вельмі сур’ёзная і цяжкая праца. 

Калі пачаліся рэпрэсіі, я зразумеў, што ў Беларусі не застанецца ніводнага незалежнага СМІ. У мяне ніколі не было ілюзій наконт Лукашэнкі і яго ўлады, і я зразумеў, што час будаваць нешта новае. 

Калісьці я вельмі захапляўся «Громадське», якое стартанула ў часы Майдану, потым глядзеў «Суспільне». У кожнай незалежнай і дэмакратычнай краіне павінен быць такі грамадзянскі рэсурс, які здзейсніць кантроль над усімі галінамі ўлады. Калі гэтым займацца, калі не цяпер, пакуль мы яшчэ ў краіне? У час нашага вяртання такі рэсурс ужо мусіць працаваць як трэба.

«НН»: Але ж медыйная праца з‑за межаў краіны мае і свае мінусы.

ПМ: Не казаў бы так. «Маланка» — гэта нетрадыцыйнае медыя: гэта не навіны, не «Камсамольская праўда» і не сайт, гэта нешта зусім іншае. Я збіраў калектыў тэлевізійных журналістаў, інжынераў, аператараў і іншых працаўнікоў, гэта людзі з адпаведным досведам. Не бачыў гэта як нейкае блогерства або традыцыйны СМІ з ютуб-каналам. 

Мы пачыналі з пяціхвілінных навін і потым прайшлі ўсе тэлевізійныя фарматы — інтэрв’ю, аналітыка, канцэрты, стрымы, дакументальнае кіно, дзіцячы і жаночы кантэнт — усё, што мусіць быць у сетцы вяшчання. Я не з журналістыкі, я бізнэсовец і маю досвед менеджара. Можа, таму мне і прасцей у гэтай сітуацыі. Магу спакойна глядзець, як працуюць «Белсат», LRT, як працуе грамадскае тэлебачанне ў суседніх краінах.

Ва Украіне хаця б ёсць прыватныя каналы, але ў Беларусі няма тэлевізійнай экасістэмы ў тых жа маштабах. Мая мара — зрабіць канал, які вельмі адрозніваецца ад таго, што мы сёння бачым, ад таго ж «Белсата». На жаль, тое, што я бачу нават у Літве — гэта ўсё з 90‑х — пачатку нулявых.

«НН»: Рэч у якасці?

ПМ: Так, яно не сучаснае. Ёсць пэўныя каналы ў той жа Грузіі, што робяцца па ўсіх сучасных сусветных стандартах. Для мяне эталоны — гэта каналы накшталт BBC і CNN.

Гэта датычыць грамадска-палітычнага вяшчання, але вельмі важна сёння рабіць і кантэнт, які не кранае палітыку. Людзі вельмі стаміліся ад негатыву. 

Выраб якаснага і цікавага кантэнту каштуе вялікія грошы. Гледачы — сучасныя людзі, яны распешчаныя кантэнтам. Калі гэта кулінарнае шоу, яно не мусіць здымацца на дзве камеры на маленькай кухні. Ёсць цікавыя кулінарныя шоу, якія сёння маюць франшызу па ўсім свеце, іх з задавальненнем глядзяць нават людзі, далёкія ад палітыкі. Такі кантэнт прыцягвае гледачоў, якія стаміліся ад палітыкі, але ўсё ж такі жадаюць глядзець беларускі кантэнт. Гэта ж датычыць жаночых перадач, таксама я мару зрабіць паўнавартасны дзіцячы канал па-беларуску, які б маглі глядзець і бацькі, які б фарміраваў новае пакаленне беларусаў.

«НН»: Наколькі вы лічыце магчымай якасную працу грамадскага тэлебачання з‑за межаў Беларусі? Бо гэта абмяжоўвае доступ і да інфармацыі, і да гледачоў.

ПМ: Грамадскае тэлебачанне — гэта супольная праца тых незалежных медыя, каму гэта цікава. На сёння мы дамовіліся з «Еўрарадыё» і «Радыё Рацыя», яны маюць для гэтага свой кантэнт, хаця і палітычны — навіны. Бачу, што гэта будзе мазаіка з вытворцаў розных медыйных прадуктаў, якія сёння існуюць. Недзе робяцца культурныя праекты — напрыклад, гэтым займаецца ў Грузіі Наташа Бібікава, шмат хто робіць гістарычныя матэрыялы.

Нашы дамовы з «Еўрарадыё» і «Радыё Рацыя» — гэта толькі пачатак, і дагэтуль я ніколі не бачыў, каб беларускія медыя аб’ядноўваліся дзеля адзінай працы. Гэтыя людзі знаходзяцца за мяжой, але працуюць на Беларусь і маюць у краіне сваю аўдыторыю, бо і ў «Маланка Медыя» 96% праглядаў — з Беларусі. Мы і сёння не маем разрыву з беларускімі гледачамі, хаця нас і прызналі «экстрэмістамі». Акрамя таго, «Маланка» мае свой дадатак, і калі нас заблакуюць, увесь наш кантэнт застанецца даступны праз яго.

Так, мы не маем сёння ў Беларусі той сеткі карэспандэнтаў, якую хацелі б мець. Але яшчэ з часоў пляцоўкі Zubr у нас дзейнічаюць боты, і маем пэўных верыфікаваных карэспандэнтаў. «Маланка Рэгіёны» выходзіць збольшага з тых матэрыялаў, якія яны нам дасылаюць.

Працоўная назва нашага тэлебачання — Belarus Today, але яна мне не вельмі падабаецца, бо выклікае асацыяцыі з [прапагандысцкім каналам] Rus­sia Today. Наконт назвы яшчэ будзем гутарыць. 

«НН»: Як ацэньваеце на сёння лічбавыя паказчыкі «Маланкі»?

ПМ: Нас глядзяць не падпісваючыся. Сёння на падпіскі ўжо ніхто не глядзіць, але мы ў пяцёрцы медыя, якія маюць уплыў на беларусаў. Мы абагналі медыя, што працуюць на гэтым рынку больш за 20 гадоў, маем стабільныя 2,5 мільёна праглядаў штомесяц. Яшчэ ў нас ёсць свой сайт, і ён таксама хутка развіваецца. «Маланка» — жывы арганізм, які расце, і я ведаю, куды нам яшчэ ісці. 

«Да чаго ні дакраніся, усяго мала»

«НН»: Як вам цяперашні стан беларускага ютуба?

ПМ: На жаль, ён стаў больш інфармацыйна-палітычным. У ім не прадстаўленыя сацыяльныя, грамадскія праблемы, якія сёння існуюць у Беларусі. Але беларускі ютуб усё роўна будзе, і ён мусіць быць аддзелены ад расійскага ютуба. У нас багата таленавітай моладзі, якая робіць розныя цікавыя рэчы, можа, калісьці з’явіцца беларуская стрымінгавая платформа. Яна будзе працаваць па прынцыпах блокчэйна і штучнага інтэлекту.

Google — складаная і вялікая машына. Іх алгарытмы, як і ў ютуба, дужа закарэлыя і не адказваюць сучасным патрэбам, тое ж з тыктокам. Нядаўна блакаваліся беларускія ютуб-каналы, якія і пра палітыку не надта гаварылі. Такому маленькаму сегменту, як беларускі ютуб, вельмі цяжка, хаця дзякуючы Святлане Ціханоўскай і ёсць кантакты, праз якія гэта можна адкруціць. Але гэта даступна каналам, якія ўжо маюць пэўны аўтарытэт. Упэўнены, што будзе новая стрымінгавая платформа, якая стане працаваць па-іншаму.

«НН»: Якіх ютуб-праектаў нам не хапае?

ПМ: Не хапае забаўляльнага кантэнту, сацыяльнага, адукацыйнага… Да чаго ні дакраніся, усяго мала. Большасць з нас робяць палітычныя навіны, але людзі павінны ведаць і пра іншае жыццё. У іх ёсць дзеці, праблемы ў сям’і, псіхалагічныя праблемы, бо цяпер у свеце робіцца жах. Казаць людзям, каб яны самі над сабой працавалі — не выйсце.

Мусіць быць і псіхалагічны, і жаночы кантэнт, бо ў Беларусі гэтыя тэмы амаль не падымаліся, хіба што на ўзроўні фітнэсу і прыгажосці, але ж існуе і багата іншых тэмаў. Бачым, што такі кантэнт запатрабаваны.

«НН»: На вашу думку, наколькі актыўна цяпер беларусы ўнутры краіны цікавяцца навінамі?

ПМ: Канешне, ім гэта важна. Беларусы ўжо даўно жывуць пад прэсам, у тым ліку расійскай прапаганды, а пасля 2020-га ўвогуле пачалося нешта жудаснае: рэпрэсіі ніяк не заканчваюцца і Беларусь фактычна з’яўляецца краінай-агрэсарам, у ёй знаходзіцца расійская ядзерная зброя.

Усё гэта маральна цісне на беларусаў, і цяжка знаходзіцца ў краіне і адчуваць гэта кожную хвіліну. Калі адусюль ідзе прапаганда, цяжка ад яе адгарадзіцца. Гэта ўплывае на народ, ён робіцца пасіўным. Яшчэ ў 2020‑м я ведаў, што нам складана змагацца з дзяржаўнай машынай прапаганды, якая мае вялікі рэсурс. 

Наколькі ведаю, людзі стараюцца не глядзець ні дзяржаўныя, ні незалежныя навіны, каб апынуцца ў сваім свеце, дзе хаця б няма негатыву і страху.

«НН»: Як у такіх умовах дагрукацца да беларусаў?

ПМ: Усё роўна ёсць тыя, хто шукае альтэрнатыўную інфармацыю, яны нікуды не дзенуцца. Беларусы жывуць у Еўропе, і большасць нават нейтральнай аўдыторыі параўноўвае тое, што яны бачаць і што кажуць на тым боку. Тое, што кажа Дзед (Лукашэнка — НН), большасць насельніцтва ўжо даўно не ўспрымае сур’ёзна.

Каб дагрукацца да людзей, трэба мякка падыходзіць да іх з разнастайным кантэнтам. Камусьці можа быць цікава паглядзець кулінарнае шоу ці дакументальнае кіно, яму спадабаецца, што яно класна зробленае, і стане цікава, што яшчэ ёсць на гэтым канале. 

Спрабуем рабіць розны кантэнт, і за апошні год зрабілі многа фільмаў на розныя тэмы. Там ёсць пра студэнтаў і еўрапейскую адукацыю, ёсць пра беларускую блогерку і піяршчыцу, якая з’ехала ў Грузію і стала вядомай сярод беларусаў ювеліркай, ёсць кіно пра Ніну Багінскую. То-бок там не толькі кантэнт пра палітыку і палітвязняў, маем шмат усяго, і кожны знойдзе нешта на свой густ. Гэта натхняе людзей, паказвае, што жыццё не спынілася.

Чытайце яшчэ:

6 лістапада Марына Золатава адзначае Дзень народзінаў. Трэці год за кратамі

Беларуская журналістка Юлія Цяльпук трапіла ў жорсткую аварыю ў Польшчы. Збор сродкаў

У Львове беларусы і ўкраінцы выказалі салідарнасць са зняволенымі Лукашэнкам журналістамі