Андрэй Бастунец расказаў, як прайшла сустрэча ў межах дыялогу па правах чалавека паміж Беларуссю і ЕС

«Сустрэча прадстаўнікоў Беларусі і Еўрасаюза працягвалася ўвесь дзень, — кажа старшыня ГА «БАЖ» Андрэй Бастунец. — Прадстаўнікі грамадскіх арганізацый змаглі выступіць на адной з сесій, якая працягвалася дзве гадзіны».

На гэтай сесіі абмяркоўваліся тры тэмы: свабода слова, сходаў і асацыяцый; абарона ўразлівых груп насельніцтва і гендэрная роўнасць.

Разам са старшынёй РГО «Беларускі хельсінскі камітэт» Алегам Гулаком Андрэй Бастунец выступіў па першай тэме.

Андрэй Бастунец распавёў пра што ён казаў у сваім выступе:

— Абмяркоўваліся змены, якія адбыліся альбо не адбыліся ў Беларусі з моманту апошняй каардынацыйнай сустрэчы Беларусь — Еўрасаюз, якая адбылася ў красавіку, — распавядае кіраўнік журналісцкай арганізацыі. — Мне не давялося прыводзіць лічбы з маніторынгу БАЖ: прадстаўнікі Еўрасаюза былі выдатна азнаёмленыя з тым, што адбываецца. Я казаў пра два ўзроўні праблем, з якімі мы сутыкаемся. Першы — затрыманні журналістаў, штрафы за супрацоўніцтва з замежнымі СМІ. Так, пасля спынення масавых пратэстных акцый журналістаў больш не затрымлівалі. Аднак судовыя рашэнні, вынесеныя ў дачыненні да журналістаў, не былі перагледжаныя. Суды касацыйнай інстанцыі пакінулі іх у сіле нават у самых відавочных выпадках, як з Аляксандрам Баразенкам. Нягледзячы на ​​тое, што працэс яго затрымання быў «ужывую» зафіксаваны на камеру — і як ён здымаў, і як прадстаўляўся журналістам, і як яго «суправадзілі» ў аўтазак, — суды палічылі за лепшае не заўважыць гэта доказ.

Зразумела, я распавёў пра новую адміністрацыйную справу ў дачыненні да Аляксандра — на гэты раз па абвінавачанні ў парушэнні правоў на таварны знак — па слядах усё тых жа падзей. Не ведаю, якім чынам гэта «парушэнне» будуць даказваць у судзе, бо журналіст ніяк не выкарыстоўвае таварны знак па тых пазіцыях, па якіх ён абараняецца. Але пасля сакавіцкіх падзеяў у мяне няма аптымізму ў стаўленні наконт таго, які будзе адбывацца судовы разбор.

Вядома ж, я яшчэ раз звярнуў увагу на недарэчнасць сітуацыі, калі беларускіх журналістаў называюць замежнымі і патрабуюць ад іх акрэдытацыі — прычым па нашым жа заканадаўстве яны яе атрымаць не могуць, бо даюць яе толькі штатным супрацоўнікам замежных СМІ, а ніяк не фрылансерам. Амаль год — з красавіка 2016-га па сакавік 2017-га — артыкул 22.9 КаАП супраць журналістаў-фрылансераў не прымяняўся, аднак беларускія ўлады вярнуліся да ранейшай практыкі. Больш за тое — пашырылі яе. Зараз гэты артыкул ужываецца і ў дачыненні да блогераў, якія размяшчаюць свае відэа ў сацсетках. Такія выпадкі зафіксаваныя ў Оршы і ў Гомелі.

Не мог абыйсці ўвагай і крымінальная справа ў дачыненні да беларускіх калумністаў расійскіх выданняў, т. зв. «рэгнумаўцаў». Больш сямі месяцаў яны пад вартай, а справа з «мёртвай кропкі» не зрушылася. Хай я не падзяляю іх пазіцыю і нават з’яўляюся яе праціўнікам, але лічу, што пазбаўленне волі за выказванне свайго, хай і непрыемнага нам і, можа, шакуючага меркавання пры адсутнасці заклікаў да гвалту і г. д. — відавочна непрапарцыйнае пакаранне.

Усе гэтыя праблемы адразу кідаюцца ў вочы. Але вырашыць іх можна вельмі проста, дастаткова палітычнай волі. Што і паказвае гісторыя з вяртаннем у падпісныя каталогі «Белпошты» і кіёскі «Саюздруку» тых газет, якія адзінаццаць гадоў не маглі дамагчыся гэтага права. Адзінаццаць гадоў іх не было ў дзяржаўных сістэмах распаўсюджвання з‑за «спрэчкі суб’ектаў гаспадарання», аднак «спрэчкі» дазволіліся лёгка і проста. І свет не паваліўся, і асновы беларускай дзяржаўнасці не былi парушаныя.

Зразумела, глыбінныя праблемы — заканадаўства ў сферы выказвання меркавання, прадстаўленне дзяржавы аб ролі і задачах СМІ — не могуць быць вырашаныя так жа лёгка. Але дарога пачынаецца з першага кроку. І рашэнне тых самых праблем «першага ўзроўню», пра якія я казаў, можа сведчыць, што дыялог паміж Беларуссю і Еўрасаюзам ажыццяўляецца не дзеля самога сябе, а дзеля руху наперад да прававой дэмакратычнай незалежнай дзяржавы.

Як паведамляе прэс-служба Прадстаўніцтва Еўрапейскага cаюза ў Беларусі, дэлегацыю Еўрапейскага саюза ўзначальваў кіраўнічы дырэктар па пытаннях Еўропы і Цэнтральнай Азіі ў Еўрапейскай службе знешніх дзеянняў Томас Майер-Хартынг. У яе ўваходзілі прадстаўнікі Еўрапейскай службы знешніх дзеянняў і Еўрапейскай камісіі. Беларускую дэлегацыю ўзначальваў намеснік міністра замежных спраў Алег Краўчанка. У яе ўваходзілі прадстаўнікі міністэрства замежных спраў і міністэрства юстыцыі. Прадстаўнікі краін Еўрапейскага саюза прысутнічалі на абмеркаваннях у якасці назіральнікаў. Прадстаўнікі беларускіх арганізацый грамадзянскай супольнасці і недзяржаўных арганізацый актыўна ўдзельнічалі ў частках дыялогу.

Чакаецца, што наступная чарговая сустрэча ў рамках Дыялогу па правах чалавека паміж ЕС і Беларуссю адбудзецца ў 2018 годзе.