Папраўкі ў заканадаўства. За рэабілітацыю нацызму — пазбаўленне волі, за партрэт фюрэра — штраф

Дакумент падрыхтаваны Саветам міністраў і перададзены на разгляд у парламент. Чакаецца, што ўжо да канца восеньскай сесіі папраўкі разгледзяць у першым чытанні.

За рэабілітацыю нацызму — да 5 гадоў пазбаўлення волі

Законапраект прадугледжвае ўнясенне дапаўненняў у арт. 130 КК Беларусі. У назву артыкула «Распальванне расавай, нацыянальнай ці рэлігійнай варожасці ці розні» будзе ўнесена таксама «рэабілітацыя нацызму».

Да пяці гадоў пазбаўлення волі будзе пагражаць не толькі за «наўмысныя дзеянні, накіраваныя на ўзбуджэнне расавай, нацыянальнай, рэлігійнай варожасці або розні, на прыніжэнне нацыянальнага гонару і годнасці», але і за «наўмысныя дзеянні па рэабілітацыі нацызму».

Адказнасць за захоўванне або набыццё ў мэтах распаўсюджвання

У арт. 17.10 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях нароўні з «прапагандай, публічнай дэманстрацыяй, вырабам і распаўсюджваннем нацысцкай сімволікі або атрыбутыкі» будзе ўведзеная адказнасць і за тыя ж дзеянні з сімволікай або атрыбутыкай «экстрэмісцкіх і тэрарыстычных арганізацый». Акрамя таго, прадугледжана пакаранне і за захоўванне або набыццё ў мэтах распаўсюджвання такой сімволікі і атрыбутыкі.

Пакаранне застанецца ранейшым — штраф да 10 базавых велічынь (245 рублёў) або адміністрацыйны арышт для фізасобы, для прадпрымальнікаў — штраф да 50 б.в. (1225 рублёў), для юрыдычных асоб — да 200 б.в. (4900 рублёў).

Аднак уводзіцца адказнасць за рэцыдыў — у выпадку, калі такія ж дзеянні былі здзейсненыя паўторна на працягу аднаго года пасля накладання адміністрацыйнага спагнання.

У гэтым выпадку фізічнай асобе будзе пагражаць арышт або штраф ад 10 да 20 б.в. (Ад 245 да 490 рублёў), для ІП — ад 20 да 50 б.в. (Ад 490 да 1225 рублёў), а для юрыдычных асоб штраф ад 50 да 200 б.в. (Ад 1225 да 4900 рублёў).

Як і раней, не будуць з’яўляцца парушэннямі выраб, публічнае дэманстраванне або распаўсюд сімволікі або атрыбутыкі пры ажыццяўленні дзейнасці ў галіне тэатральнага, музычнага, цыркавога і выяўленчага мастацтва, бібліятэчнай справы, кінематаграфіі, музейнай справы, гастрольна-канцэртнай дзейнасці, выдавецкай справы, адукацыйнай дзейнасці, СМІ ў адпаведнасці з заканадаўствам. Усё гэта, калі папраўкі будуць прынятыя, новы закон не зменіць — сімволіка застанецца ў кіно, музейных экспазіцыях і школьных падручніках.

Што такое «нацызм» і «рэабілітацыя нацызму»

Законапраект таксама прадугледжвае ўнясенне дапаўненняў тлумачэнняў у Закон «Аб супрацьдзеянні экстрэмізму».

«Рэабілітацыя нацызму, прапаганда або публічнае дэманстраванне, выраб або распаўсюджванне нацысцкай сімволікі або атрыбутыкі ці сімволікі або атрыбутыкі экстрэмісцкіх або тэрарыстычных арганізацый, а таксама захоўванне або набыццё ў мэтах распаўсюджвання такой сімволікі або атрыбутыкі забараняюцца», — гаворыцца ў законапраекце.

Пералік экстрэмісцкіх або тэрарыстычных арганізацый будзе распрацаваны і апублікаваны дзяржорганамі.

У папраўках таксама дадзены азначэнні паняццяў «нацызм», «нацысцкая сімволіка і атрыбутыка», а таксама «рэабілітацыя нацызму».

Нацызм — таталітарная ідэалогія (дактрына) і практыка яе прымянення гітлераўскай Нямеччынай, яе саюзнікамі і сатэлітамі з 1933 па 1945 гады, звязаная з таталітарнымі тэрарыстычнымі метадамі ўлады, афіцыйнай градацыяй усіх нацый па ступені паўнавартаснасці, прапагандай перавагі адных нацый над іншымі, якая суправаджалася злачынствамі супраць свету і бяспекі чалавецтва, ваеннымі і іншымі злачынствамі, устаноўленымі прысудам Міжнароднага ваеннага трыбунала для суда і пакарання галоўных ваенных злачынцаў еўрапейскімі іх краін восі (далей — Міжнародны ваенны трыбунал).

Нацысцкая сімволіка і атрыбутыка — сцягі, гімны і іншыя музычныя творы, атрыбуты ўніформы, свастыкі, эмблемы, сімвалы, вымпелы, значкі і іншыя адметныя знакі або іх копіі, якія выкарыстоўваліся Нацыянал-сацыялісцкай рабочай партыяй Германіі, Нацыянальнай фашысцкай партыяй Італіі і іншымі дзяржаўнымі, ваеннымі і іншымі структурамі, прызнанымі злачыннымі альбо вінаватымі ў здзяйсненні злачынстваў Міжнародным ваенным трыбуналам альбо заснаванымі на ім прысудамі нацыянальных, ваенных або акупацыйных трыбуналаў, альбо тыя, што выкарыстоўваліся арганізацыямі, якія супрацоўнічалі з такімі структурамі на акупаванай тэрыторыі СССР у гады Другой сусветнай вайны, а роўна малюнкі асоб, прызнаных вінаватымі гэтымі трыбуналамі.

Рэабілітацыя нацызму — дзеянні, учыненыя публічна альбо з выкарыстаннем публічна дэманстраванага твора, або сродкаў масавай інфармацыі, або глабальнай камп’ютарнай сеткі Інтэрнэт, ці іншай інфармацыйнай сеткі, якія выяўляюцца ў наступным:

- апраўданне ідэалогіі і практыкі нацызму, прызнанне іх правільнымі, тымі, якiя маюць патрэбу ў падтрымцы і перайманні, а таксама распаўсюджванне ідэалогіі нацызму;

- адабрэнне або адмаўленне злачынстваў супраць міру і бяспекі чалавецтва, ваенных і іншых злачынстваў, устаноўленых прысудам Міжнароднага ваеннага трыбунала альбо прысудамі нацыянальных, ваенных або акупацыйных трыбуналаў, заснаваных на прысудзе Міжнароднага ваеннага трыбунала;

- услаўленне або апраўданне асоб, прызнаных вінаватымі, і (або) арганізацый, прызнаных злачыннымі прысудам Міжнароднага ваеннага трыбунала альбо прысудамі нацыянальных, ваенных або акупацыйных трыбуналаў, заснаваных на прысудзе Міжнароднага ваеннага трыбунала, а роўна тых, якія супрацоўнічалі з імі на акупаванай тэрыторыі СССР у гады Другой сусветнай вайны арганізацый, а таксама асоб, якія стваралі, кіравалі альбо ўдзельнічалі ў дзейнасці такіх арганізацый у любой іншай форме.

Гісторыя пытання

Два гады таму МУС падрыхтавала законапраект, які павінен быў зрабіць больш жорсткай адказнасць за публічную дэманстрацыю нацысцкай сімволікі. Меркавалася, што ў выпадку падтрымкі ўсіх зацікаўленых ведамстваў дакумент да канца 2016 года паступіць на разгляд у парламент.

У праекце закона МУС сярод іншага была прапісаная адказнасць за выраб або публічнае дэманстраванне татуіроўкі з выявай нацысцкай сімволікі, або вітальныя жэсты нацыянал-сацыялістаў.

Праз два з лішнім гады ўрадам у парламент была ўнесена больш мяккая рэдакцыя законапраекта па пытанні ўзмацнення барацьбы з прапагандай нацызму і экстрэмізму.