• Актуальнае
  • Медыяправа
  • Карыснае
  • Кірункі і кампаніі
  • Агляды і маніторынгі
  • Рэкамендацыі па бяспецы калег

    «Расчаравалася ў працы міжнародных інстытутаў»: як Сабіна Аліева змяніла юрыспрудэнцыю на журналістыку

    Сабіна Аліева вучылася ў ЕГУ на праграме "Міжнароднае права і права ЕС", але расчаравалася ў юрыспрудэнцыі і сышла ў журналістыку. Цяпер яна — вядоўца праграмы "Рэальныя навіны" на YouTube-канале "Краіна для жыцця" і журналістка сайта "Трыбуна". З чым звязана такая змена курсу? Як дзяўчына сумяшчае дзве працы?  Пра гэта і многае іншае Сабіна Аліева расказала БАЖ.

    «Мяне ніколі не палохалі пераходы, яны мяне захапляюць»

    — Чаму такая рэзкая змена кірунку: сыход з права ў медыя?

    — Насамрэч я сама гэтага не чакала, таму што з пятнаццаці гадоў я была задзейнічана ў некамерцыйных праваабарончых арганізацыях Беларусі.

    А таксама ў дзясятым класе скончыла школу юрыдычнай клінікі і  пачала кансультаваць беларускіх студэнтаў па пытаннях размеркавання.

    Таму ў мяне не было сумневаў у тым, каб звязаць сваё жыццё з правам. Я знайшла Еўрапейскі гуманітарны ўніверсітэт (ЕГУ) і паступіла на факультэт «Міжнароднае права і права ЕС» у 2019 годзе. Праз год адбыліся пратэсты ў Беларусі, і мяне запрасілі ў Zubr (платформу анлайн-маніторынгу працэсаў галасавання ў Беларусі — рэд.). У асноўным я займалася назіраннем за правапарушэннямі, затым мне прапанавалі стаць часткай медыякаманды. Так адбываўся плаўны пераход з права ў медыя.

    У выніку я сышла з вучобы, так і не атрымаўшы дыплом. Гэта адбылося ў тым ліку праз тое, што я цалкам расчаравалася ў працы міжнародных інстытутаў, якія я вывучала. Бо падзеі ў Беларусі і ва Украіне лішні раз даказваюць — тое, што я вывучала, не працуе.

    — Навошта праца ў медыясферы канкрэтна табе? Што гэта табе дае?

    — Калі казаць пра медыі, то гэта магутная прылада ўплыву на ўсе працэсы жыццядзейнасці. Медыя — гэта пра тое, што ў кожнага чалавека ёсць права на атрыманне інфармацыі, зараз, на жаль, гэтае права спрабуюць адабраць у беларусаў. Для мяне важна, каб беларус, якога цікавіць, што адбываецца ў яго краіне ці нават у спорце, мог зайсці на сайт і меў доступ да дакладнай інфармацыі.

    Я хачу інфармаваць людзей, уплываць і ў нейкай ступені нават адукоўваць іх. Незалежныя СМІ — крыніца праўды. Галоўнае, трэба крытычна думаць, каб не стаць ахвярай прапаганды.

    — Як твае блізкія ставяцца да тваёй дзейнасці і такой рэзкай змене курсу?

    — Штогод я ўзрушваю іх нейкімі новымі гісторыямі. Я вельмі люблю сваю сям’ю за тое, што яны гатовыя змяняцца кожны раз, калі надыходзіць час.

    Мы доўга размаўлялі наконт адлічэння з універсітэта і на простых прыкладах прыйшлі да высновы, што мець дыплом неабавязкова.

    Для мяне адукацыя — гэта не атрымаць “кніжку”, у якой напісана, што я адукаваны чалавек. Я кожны дзень вучуся дзякуючы інтэрнэту, курсам ці нават дзякуючы патрэбным знаёмствам. Гэта тое, што я спрабую данесці да сваіх бацькоў. Было дастаткова складана, таму што савецкаму чалавеку нялёгка прыняць, што можна ўладкавацца ў жыцці і без дыплома.

    Мяне ніколі не палохалі пераходы, яны мяне захапляюць. Я не люблю вучобу ў класічным разуменні: сядзець за партай і слухаць. Гэта сумна. Для мяне гэта даследаванне, стварэнне і ўдзел у праектах. Чаму нельга выходзіць за межы? На мой погляд, трэба выходзіць з зоны камфорту і імкнуцца атрымліваць веды рознымі спосабамі. Таму што я б не хацела ўсё астатняе жыццё працаваць над чымсьці руцінным. Мне важна рухацца, бо новыя веды — гэта заўсёды крута.

    «Калі ты пачынаеш рабіць нешта, што табе падабацца, гэта ўплывае на людзей і атрымлівае водгук»

    —  Чым веды ў юрыспрудэнцыі дапамагаюць у журналісцкай працы? Ці дае гэта нейкую перавагу перад журналістамі, якія не маюць такіх ведаў?

    —  Для таго, каб пісаць нейкі матэрыял, журналісту трэба вывучыць пэўную тэму, часта гэта таксама закранае і прававыя аспекты. Таму, мяркую, што многія журналісты падкаваныя ў праве, а калі не, то яны як правіла звяртаюцца да юрыстаў. Дзякуючы адмысловай адукацыі, я ведаю, як чытаць дакументы і як працуюць міжнародныя арганізацыі, напрыклад Еўрапейскі парламент. Гэта складаныя рэчы для разумення.

    Таму веды дазваляюць мне рабіць кантэнт прасцейшым і зразумелым. Я лічу, што напышлевыя і складаныя фразы адпужваюць людзей.

    Іх вабіць сумленнасць.

    —  Ці ёсць у цябе такое пачуццё, што твая медыядзейнасць прыносіць карысць навакольным?

    —  Безумоўна, так. Досыць складана пераадолець сіндром самазванца, які ўзнікае ў многіх. Часта ён праяўляецца ў людзей, якія займаліся валанцёрскай дзейнасцю, таму што ты заўсёды думаеш, што ты робіш недастаткова. Аднак мне пашанцавала, што ў мяне была вельмі добрая псіхолаг, якая дапамагла мне зладзіць з дэпрэсіяй і ўсвядоміць, што тое, што я раблю — гэта важна для мяне і прыносіць карысць іншым.

    Калі ты пачынаеш рабіць нешта, што табе падабаецца, гэта ўплывае на людзей і атрымлівае водгук. Цяпер прыходзіць вельмі шмат фідбэку з падзякай. Гэта вельмі крута і, відаць, паказчык таго, што я ўсё раблю правільна. Спадзяюся, што гэта будзе карысна для Новай Беларусі.

    — А як зараз развіваецца канал «Краіна для жыцця»? Ці вырасла ваша аўдыторыя за апошнія два гады?

    — Пасля таго як Сяргей Ціханоўскі быў узяты пад варту, на канале выходзілі відэа ў асноўным пра Святлану Ціханоўскую альбо пра тое, што адбываецца на вуліцах. Калі стваралася каманда і мы пачыналі здымаць відэа і загружаць іх на канал, рэакцыі былі змяшаныя. Але ў нас была мэта, каб канал працягваў жыць, бо гэта справа Сяргея Ціханоўскага. Я ніколі з ім не сустракалася асабіста, але дужа паважаю. Вельмі хочацца, каб ён і іншыя вязні выйшлі на волю. У мяне ёсць мара — убачыць, як ён вядзе стрым на «Краіне для жыцця».

    Колькасць нашых гледачоў вар’юецца. Спачатку яны пачалі адпісвацца, але потым адбыўся масавы прыток аўдыторыі. Самым крыўдным было, калі ў пэўны момант мы сутыкнуліся з тым, што людзі проста стаміліся ад інфармацыі. Гэтая тэндэнцыя назіраецца з сярэдзіны 2021 года. 

    Многім стала лягчэй пайсці паглядзець забаўляльны кантэнт і потым прачытаць навіны, чым чуць гэтыя навіны ў любым іншым фармаце. Адбыўся адкат аўдыторыі, і не толькі ў нас, але і ў многіх іншых каналаў.

    Прырост пачаўся толькі зараз, таму што людзі зноў уключыліся ў «рэвалюцыйны» і «ваенны» парадак дня. Аднак зараз «Рэальныя навіны» ў асноўным прысвечаныя падзеям у Беларусі.

    — Што вы рабілі, каб вярнуць аўдыторыю? 

    — Мы не рабілі нічога спецыяльна, але ўнеслі некаторыя змены. Напрыклад, раней кожную пятніцу мы вялі прамыя эфіры, пасля адмовіліся ад гэтага: усвядомілі, што людзям і так дастаткова інфармацыі, і не хацелася б іх перагружаць перад выходнымі.  Мы з калегамі стварылі новы канал, дзе вельмі шмат забаўляльнага кантэнту.

    Таксама ў нас ёсць сумесны праект з «МаланкаМедыя», дзе мы даем людзям пагуляць у квіз, асноўнымі тэмамі якога застаюцца навіны пра Беларусь. Імкнемся знаходзіць новыя падыходы, каб быць у кантакце з нашай пастаяннай аўдыторыяй.

    Таксама існуе чат з нашымі падпісчыкамі, таму што важна ведаць, як аўдыторыя рэагуе на нашу дзейнасць. Гледзячы на ​​гэта, можна правесці працу над памылкамі.

    Я не хачу нагружаць людзей цяжкімі гісторыямі. Для мяне важна хутка і дакладна данесці інфармацыю, каб яны ўсведамлялі, што адбываецца.

    «Мы нясем адказнасць за тое, што гаворым, і таму мы абавязаныя праводзіць праверку»

    —  Як праходзіць твой працоўны дзень?

    —  Трэба разумець, што маю дзве працы.

    Першая гэта «Трыбуна», дзе я працую пазменна. Другая — «Краіна для жыцця», дзе ў мяне больш гнуткі графік.

    Працоўныя дні падобныя адзін да аднаго. Напрыклад, сёння мне трэба зрабіць вокладку для відэа, загрузіць яго на YouTube-канал «Суполка BY», зрабіць апісанне і тайм-коды. Пасля мне трэба ўзяць інтэрв’ю, а ў 16.00 у мяне пачынаецца праца ў «Трыбуне». Тут я ўжо проста бяру ноўтбук і працую да 12-ай ночы. Прыкладна так адбываецца штодня, і потым у мяне два дні выходных.

    —  Узнікае лагічнае пытанне як ты з усім спраўляешся?

    — Я прызвычаілася да такога жыцця. Цяпер няма вучобы, і я магу цалкам сканцэнтравацца на працы. Мяне некалі пыталіся: «Навошта табе дзве працы?». Я заўсёды адказвала, што сумяшчэнне прац у «Трыбуне» і ў «Краіне для жыцця» — гэта своеасаблівы баланс, які дапамагае мне трымацца на плыву. У «Трыбуне» я асвятляю спорт, гэта праца дастаткова стабільная, а ў «Краіне для жыцця» заўсёды пачынае ехаць дах ад вялізнай колькасці негатыўных навін з Беларусі. Але мне падабацца, што я маю магчымасць планаваць свой час, гэта вельмі зручна.

    — Колькі часу ідзе ў вас на здымкі? А таксама адкуль вы бераце інфармацыю для выпускаў навін?

    — Я прыязджаю ў офіс а дзясятай гадзіне ў панядзелак, да трох гадзін дня ў мяне ўжо гатовы сцэнар, які кожны з нас піша сам, а палове чацвёртай адбываецца запіс, затым падчас мантажу я займаюся стварэннем вокладкі і апісання.

    Наконт крыніц важна сказаць, што гэта як пашанцуе. У асноўным гэта тэлеграм-каналы і сусветныя інфармацыйныя парталы, але вельмі шмат навін пра рэгіёны прыходзіць асабіста ад людзей. Кожны з нас правярае гэтую інфармацыю. Мы нясем адказнасць за тое, што гаворым, і таму мы абавязаныя праводзіць праверку. У нас толькі самацэнзура.

    Раней было шмат чутак пра тое, што асабіста Святлана Ціханоўская займаецца нашым рэдагаваннем, але гэта поўны абсурд.

    — Якія ў цябе далейшыя планы? Ці збіраешся ты заставацца ў медыясферы, і якіх актыўнасцяў ад цябе чакаць?

    — Люблю складаць планы, але максімум на тыдзень. З журналістыкі я нікуды не пайду, бо гэта тое, што ў мяне атрымліваецца, гэта маё. Цяпер у мяне пачнецца навучанне ў адной з журналісцкіх школ, не магу пакуль казаць у якой. Я ўсё яшчэ працягваю працаваць у «Трыбуне» і развіваць Tik­Tok «Трыбуны».

    Я спадзяюся, што калі-небудзь мяне ўбачаць на YouTube з выпускамі на спартовую тэматыку. У нас, на жаль, медыяпрастора дастаткова вузкаскіраваная: вельмі шмат палітычных каналаў, але мала разнастайнага кантэнту ў іншых сферах. Неабходна развiвацца. Таму я з гэтага шляху не сыду. Вельмі хочацца ўзняць беларускi YouTube.

    Чытайце яшчэ:

    Задачка со звездочкой: свобода слова, права человека или национальная безопасность?

    «Вершыкі пакуль на паўзе, бо галава занятая процьмай важных інструкцый». Навіны ад Андрэя Кузьнечыка

    Журналіст выдання Rzeczpospolita напісаў кнігу пра Святлану Ціханоўскую

    Самыя важныя навіны і матэрыялы ў нашым Тэлеграм-канале — падпісвайцеся!
    @bajmedia
    Найбольш чытанае
    Кожны чацвер мы дасылаем на электронную пошту магчымасці (гранты, вакансіі, конкурсы, стыпендыі), анонсы мерапрыемстваў (лекцыі, дыскусіі, прэзентацыі), а таксама самыя важныя навіны і тэндэнцыі ў свеце медыя.
    Падпісваючыся на рассылку, вы згаджаецеся з Палітыкай канфідэнцыйнасці