• Актуальнае
  • Медыяправа
  • Карыснае
  • Кірункі і кампаніі
  • Агляды і маніторынгі
  • Рэкамендацыі па бяспецы калег

    Апублікаваны індэкс свабоды прэсы-2023: Беларусь апусцілася на чатыры пазіцыі

    Наша краіна з пункту гледжання свабоды прэсы па-ранейшаму знаходзіцца ў чырвонай зоне, гэта значыць сітуацыя характарызуецца як «вельмі дрэнная». У рэйтынгу, падрыхтаваным «Рэпарцёрамі без межаў» (RSF), Беларусь знаходзіцца на 157-м месцы з 180 (год таму займала 153-ю пазіцыю).

    Умовы для журналістыкі лічацца дрэннымі ў сямі з дзесяці краін

    Па традыцыі Індэкс свабоды прэсы штогод абнаўляецца 3 траўня — у Сусветны дзень свабоды друку. У ім ацэньваюцца ўмовы для працы журналістаў у 180 краінах.

    У рэйтынгу за 2023 год адзначаецца, што ў 31 краіне сітуацыя ацэньваецца як «вельмі дрэнная», у 42 краінах — «складаная», а яшчэ ў 55 — «праблематычная». У той жа час характарыстыку «добрая» ці «даволі добрая» атрымалі 52 краіны.

    Умовы для журналістыкі лічацца дрэннымі ў 7 з 10 краін і здавальняючымі толькі ў 3 з 10, адзначаюць «Рэпарцёры без межаў».

    RSF падкрэслівае негатыўнае ўздзеянне вайны ва Украіне, якая дазволіла пачаць заключную аперацыю па зачыстцы расійскага медыяландшафту ў 2022 годзе.

    — Цень расійскай агрэсіі навісла над усім рэгіёнам, асабліва гэта прыкметна ў Беларусі, якая знаходзіцца пад кантролем Расіі, — акцэнтуюць увагу «Рэпарцёры без межаў».

    Беларусь знаходзіцца ў чырвонай зоне, займаючы 157‑е месца паміж Палестынай і Нікарагуа. Ніжэй нашай краіны — Турцыя, Куба, М’янма, Кітай, Расія і іншыя краіны. У параўнанні з мінулым годам РБ апусцілася на чатыры пазіцыі (у 2022‑м займала 153‑е месца).

    Лепшыя і горшыя

    Сёмы год запар на 1‑м месцы індэкса застаецца Нарвегія. На 2‑м і 3‑м — Ірландыя і Данія, адпаведна. У пяцёрку краін з найлепшымі паказчыкамі таксама ўвайшлі Швецыя і Фінляндыя.

    Аўтсайдарамі рэйтынгу сталі выключна азіяцкія краіны: В’етнам (178‑е месца), які паспяхова закрыў сезон палявання на незалежных журналістаў і каментатараў; Кітай (179‑е месца), які з’яўляецца найбуйнейшай у свеце турмой для журналістаў і адным з вядучых экспарцёраў прапагандысцкага кантэнту; і, што не здзіўляе, Паўночная Карэя (180‑е месца).

    — Сусветны індэкс дэманструе вельмі высокую валацільнасць існуючых сітуацый, са значнымі ўздымамі і спадамі, беспрэцэдэнтнымі зменамі, — пракаментаваў вынікі генеральны сакратар RSF Крыстаф Дэлуар. — Гэтая нестабільнасць з’яўляецца следствам падвышанай у многіх краінах агрэсіўнасці ўладаў і росту колькасці праяў варожасці да журналістаў як у сацыяльных сетках, так і ў рэальным жыцці. Нестабільнасць таксама з’яўляецца следствам росту індустрыі вытворчасці сімулякраў, якая фармуе і распаўсюджвае дэзінфармацыю, а таксама дае інструменты для яе вытворчасці.

    Трывожная тэндэнцыя: размыванне мяжы паміж журналістыкай і дэзінфармацыяй

    Паводле ацэнак RSF, у 118 краінах палітычныя дзеячы або рэгулярна, або сістэматычна ўцягнутыя ў маштабныя кампаніі па дэзінфармацыі ці прапагандзе. Межы паміж сапраўдным і ілжывым, рэальным і штучным, фактам і артэфактам становяцца размытымі, што ставіць пад пагрозу само права на інфармацыю.

    З трывожных тэндэнцый «Рэпарцёры без межаў» называюць рост папулярнасці штучнага інтэлекту, які «пераварвае кантэнт, каб выдаць кампіляцыі, што не вылучаюцца строгасцю і пэўнасцю».

    Таксама арганізацыя звяртае ўвагу на бітвы прапаганды, кажучы пра сітуацыю ў Расеі (164‑е месца ў рэйтынгу):

    — Масква ў рэкордныя тэрміны стварыла новы медыяарсенал для насаджэння крамлёўскага дыскурсу на акупаваных тэрыторыях Украіны, у той час як магутны ціск быў аказаны на незалежныя расейскія СМІ, якія былі забароненыя, заблакаваныя і/або абвешчаныя «замежнымі агентамі».

    ЗША (45‑е месца) знізіліся на тры пазіцыі. Амерыканскія рэспандэнты негатыўна ацанілі становішча журналістаў (недахопы мясцовай заканадаўчай базы, шырока распаўсюджаны гвалт), нягледзячы на ўсе намаганні адміністрацыі Байдэна.

    А Еўропа названая рэгіёнам, дзе ўмовы для журналістыкі лічацца найбольш спрыяльнымі, асабліва ў краінах Еўрапейскага Саюза.

    Чытайце яшчэ:

    «Хайп падчас цэнзуры: свабода слова і этыка» — што нас стрымлівае і абмяжоўвае? Дыскусія ў Бабруйску

    «Усё змяняецца хутчэй, чым мы маглі сабе ўявіць»: як выжыць у сацсетках сёння і што чакае нас заўтра

    Даклад Free­dom House «Свабода ў Сеціве 2021»: Найбольшае пагаршэньне — у Беларусі, М’янме і Ўгандзе

    Самыя важныя навіны і матэрыялы ў нашым Тэлеграм-канале — падпісвайцеся!
    @bajmedia
    Найбольш чытанае
    Кожны чацвер мы дасылаем на электронную пошту магчымасці (гранты, вакансіі, конкурсы, стыпендыі), анонсы мерапрыемстваў (лекцыі, дыскусіі, прэзентацыі), а таксама самыя важныя навіны і тэндэнцыі ў свеце медыя.
    Падпісваючыся на рассылку, вы згаджаецеся з Палітыкай канфідэнцыйнасці