Сайты, YouTube-праекты, аудыяпадкасты. Якія медыйныя праекты з’явіліся ў беларускай інфапрасторы ў 2023‑м

Plan B.

Былая галоўная рэдактарка палітыка-эканамічнага блока Tut.by Вольга Лойка ў гэтым годзе вярнулася ў журналістыку.

Па-першае, яна зноў разам з Сяргеем Чалым вядзе аналітычную перадачу. Адрозненне толькі ў тым, што цяпер асноўныя эканамічныя падзеі яны аналізуюць на YouTube-канале Беларускага расследавальніцкага цэнтра.

Па-другое, у чэрвені было абвешчана аб з’яўленні новага СМІ — Plan B. Яго галоўным рэдактарам стала Вольга Лойка. «Аўтарскае медыя аб палітыцы, эканоміке і сэнсе жыцця па два бакі мяжы», — так анансавала праект каманда.

Цяпер там рэгулярна з’яўляюцца калонкі і меркаванні па найбольш рэзанансных падзеях і заявах чыноўнікаў. Часам артыкулы атрымліваюцца вельмі дыскусійнымі, і выклікаюць спрэчкі.

На Telegram-канал выдання на момант публікацыі было падпісана больш за 4 тысячы чалавек.

Праект «Настоящее время. Беларусь»

У траўні было абвешчана аб старце праекта «Настоящее время. Беларусь». Акцэнт зроблены на візуальных фарматах. Каманда выпускае і доўгія, і кароткія відэа. Зараз на YouTube-канале больш за 40 відэа. Там каля тысячы падпісчыкаў.

— Гэта ў першую чаргу анлайн-праект, а не тэлевізійная праграма ў класічным сэнсе, — расказваў дырэктар тэлеканала «Настоящее время» Павел Буторын. — Кантэнт будзе адрознівацца ад таго, што мы вырабляем для гледачоў ва Украіне і Расеі. Задача — паведамляць беларусам цікавую і карысную інфармацыю без цэнзуры і абмежаванняў. Распавядаць пра актуальныя праблемы, перш за ўсё ўнутры краіны, але таксама і за яе межамі. Мы не будзем гнацца за навінамі дня, але засяродзім увагу на заканамернасцях, тэндэнцыях, аналітыцы.

Кантэнт таксама распаўсюджваецца ў Face­book, Insta­gram, Telegram, Tik­Tok.

Праект «Беларусы могуць»

Актыўную прафесійную дзейнасць працягвае гродзенскі рэпарцёр Руслан Кулевіч, які цяпер жыве ў Беластоку. Шырока вядома анлайн-выданне MOST, што заснаваў журналіст.

Але ж на гэтым ён не спыніўся і ў 2023‑м годзе запусціў YouTube-праект «Беларусы могуць». Ролікі прысвечаныя тым, хто пачаў сваю справу ў эміграцыі: нехта адкрыў фудтрак і гатуе бургеры, нехта здымае фільмы для дарослых, нехта вучыць яхтынгу. Усяго выйшла больш за дзесяць відэа.

— З аднаго боку мы расказваем пра паспяховы прыклад беларусаў насуперак таму, што сцвярджае прапаганда, — расказваў у інтэрв’ю БАЖ Руслан Кулевіч. — З іншага — дапамагаем бізнэсу. Пасля нашых ролікаў беларусы мэтанакіравана ідуць да суайчыннікаў за той жа кавай ці бургерам.

YouTube-канал Аляксандры Ханевіч

Яшчэ адзін праект, які пачаўся з лёгкай рукі Руслана Кулевіча, — гэта праект вядомай бабулі з фільма Юрыя Дудзя, Аляксандры Ханевіч. У 71 год беларуска вымушана была выехаць у Польшчу, дзе будуе новае жыццё і расказвае аб гэтым у відэа.

На дадзены момант на YouTube-канал падпісаны больш за дзве тысячы чалавек. Там каля двух дзесяткаў ролікаў, у якіх вядучая распавядае пра сустрэчы са знакамітымі беларусамі, паездкі і побыт у суседняй краіне.

— Я часта бывала ў рэдакцыі MOST — завітвала да Руслана і ягоных хлопцаў. А аднойчы наўпрост спытала: як зрабіць свой YouTube-канал? Бо калі я буду распавядаць і тлумачыць людзям свайго пакалення, напрыклад, пра сітуацыю ў Польшчы, то яны хутчэй прыслухаюцца да мяне. Пакуль жа яны глядзяць бэтэшныя перадачы, пераконваць іх складана, — расказвала нам Аляксандра Ханевіч аб тым, як узнікла ідэя.

YouTube-канал «Пара!»

У канцы траўня ў YouTube быў зарэгістраваны YouTube-канал «Пара!», які вядуць журналісты Яўген Валошын і Кацярына Ткачэнка. Нядаўна яны сышлі з тэлеканала «Белсат».

— «Пара!» — гэта слоган, лозунг беларускага паўстання 1661 года, — расказваў у інтэрв’ю «Новаму Часу» Яўген Валошын. — Маскалі захапілі Магілёў, жыхары горада ўпусцілі іх, здаліся акупантам — тая гісторыя вельмі карэлюецца з цяперашняй сітуацыяй у Беларусі: упусцілі ў краіну акупантаў і дазволілі ім нападаць на Украіну. А потым, у адзін з дзён, магілёўцы сказалі: пара, нам не трэба акупацыя, і вынішчылі ўвесь маскоўскі гарнізон.

Па яго словах, «Пара!» — гэта заклік да духоўнага адраджэння, якое зробіць з Беларусі першую краіну свету. Цяпер на канале 16 відэа і больш за 1 тысячу падпісчыкаў.

YouTube-шоу «Галоўнае ў Беларусі»

Вядомая журналістка і праграмная дырэктарка «Маланка Медыя» Кацярына Пытлева абвесціла аб уласным YouTube-шоу, якое плануе рабіць з мужам Аляксеем Каўганавым (ён, відаць, будзе выступаць у якасці мантажора).

— Цяпер, пасля рэмісіі па раку, стала лягчэй са здароўем, ёсць сілы працаваць і ёсць ідэі — самы час рабіць тое, чаго хоча душа, — прызналася ў размове з «Нашай Нівай» тэлевядучая. — Зразумела, што ў рамкі «Маланкі» гэтыя ідэі не надта ўпісваюцца, бо «Маланка» надбала больш медыйны фармат. Мне хочацца недзе пахуліганіць, недзе паіранізаваць і ўплесці жартачкі, а гэта ўжо не зусім яе фармат.

Па планах, выпускі «Галоўнага ў Беларусі» павінны выходзіць штодзень. Цяпер на канале пяць ролікаў. Колькасць падпісчыкаў — крыху болей за 300 чалавек.

— Умею і люблю коратка расказваць, абагульняць, прыводзіць меркаванне аналітыкаў, — анансавала свой праект журналістка. — Мне здаецца, гэта вельмі актуальна ў наш спешны час, калі настолькі шмат інфармацыйных плыняў. Сутнасць у тым, каб людзі, якія ўжо стаміліся ад навінаў і не жадаюць сачыць за імі штодзень, маглі зайсці раз на тыдзень на ютуб і быць у курсе галоўнага.

Сайт пра літаратуру bellit.info

Пачаў працаваць сайт bellit.info, які заснаваны Міжнародным саюзам беларускіх пісьменнікаў. Арганізацыя паўстала з ініцыятывы журналіста і літаратара Дзмітрыя Плакса.

Заснавальнікі сайта паведамляюць пра навінкі выдавецтваў і акумулююць інфармацыю пра беларускіх літаратараў без увагі на ўзрост і час нараджэння, мову і стыль пісьма.

Таксама на bellit.info размяшчаюцца звесткі пра літаратурную перыёдыку, выдавецтвы, анлайн-праекты, у тым ліку аўдыёвізуальныя і базу экранізацый літаратурных твораў.

«Медыя Хаб» у Батумі

У красавіку ў гэтым грузінскім горадзе адкрыўся «Медыя Хаб», ідэя стварэння якога належыць беларускім журналістам Алесю Залеўскаму і Антону Сурапіну. Рэалізацыя праекта заняла амаль год.

У хабе ёсць прафесійная аўдыя- и відэастудыя, каворкінг, канферэнц-зала, два колбоксы.

— Для беларусаў, звязаных з беларускім медыясектарам, «Медыя Хаб» прапаноўвае звышвыгодныя ўмовы карыстання. Напрыклад, пра каворкінг: для беларускіх медыйшчыкаў працоўнае месца будзе каштаваць ў шэсць разоў танней, чым сярэдні кошт на такія паслугі ў Батумі. А канферэнц-залай можна будзе скарыстацца ў тым ліку і бясплатна. Напрыклад, калі да нас прыйдзе калектыў нейкай рэдакцыі і захоча правесці тут, скажам, унутраную сустрэчу з мэтай цімбілдзінгу, мы можам прапанаваць памяшканне бясплатна на ўвесь дзень некалькі разоў на месяц, — расказваў Антон Сурапін.

Новае прадстаўніцтва тэлеканала «Белсат» у Кіеве

Нягледзячы на вайну, ва Украіне адкрылася новае прадстаўніцтва тэлеканала «Белсат». Яно працавала і раней, але цяперашні офіс істотна большы.

— Гэта звязана з тым, што ў нас павялічылася колькасць журналістаў, якія працуюць у Кіеве для «Белсату». А гэта ў сваю чаргу адбываецца таму, што тэлеканал павялічвае і колькасць перадач і агулам надае больш часу асвятленню падзеяў ва Украіне», — паведаміў кіраўнік украінскага офісу Ілля Суздалеў.

«Наша Ніва» на лацініцы

Да Дня роднай мовы, які адзначаецца у канцы лютага, выданне «Наша Ніва» зрабіла прыгожы жэст — распрацавала версію на беларускай лацініцы.

— Як чорт крыжа, так чарнасоценцы баяцца беларускай культуры і асабліва беларускай лацінкі. На сёння тэма пераходу на лацінку несвоечасовая: не тое галоўнае. Але беларусам важна захаваць і гэтую частку нашай традыцыі і перадаць яе наступным пакаленням, — так аргументавалі журналісты гэты крок.

Яны нагадваюць, што так было да 1912 года, пасля з фінансавых і практычных меркаванняў перайшлі на адзіны, кірылічны варыянт. Але лацінка разам з кірыліцай і арабіцай — традыцыйныя беларускія правапісы. Беларусы актыўна выкарыстоўвалі лацінку з XVII стагоддзя. На ёй выдавалася «Мужыцкая праўда» Кастуся Каліноўскага, а таксама нейкі час «Наша Доля» і «Наша Ніва».

Аўдыяпадкаст «Теперь понятно»

Журналісты Таццяна Ашуркевіч і Глеб Ляпейка штотыдзень аналізуюць падзеі ў свеце, якія могуць тычыцца кожнага з нас. Пратэсты ў Францыі, сыход міністра абароны Велікабрытаніі, выбары ў Іспаніі — усё гэта абмяркоўваюць у аўдыёпадкасце «Теперь понятно».

Па словах аўтараў, пра ўнутраныя беларускія падзеі пішуць усе, а яны хочуць даць аўдыторыі ўнікальны кантэнт, які можа аказваць уплыў і на іх жыццё. 

— Зразумець навіну з іншай часткі свету — гэта добра, але не менш важна разабрацца, як гэта ўплывае на нас, — тлумачаць журналісты.

Падкаст распаўсюджвацца на папулярных стрымінгавых платформах і ў Telegram. Размяшчэнне 15–20-хвілінных ролікаў таксама плануецца ў YouTube і Google Pod­cast.

Часопіс Politzek Times

Каманда праекта Politzek.me абвесціла, што запускае часопіс Politzek Times. Там распавядаюцца гісторыі палітвязняў, іх вопыт знаходжання ў месцах несвабоды і асаблівасці адаптацыі пасля выхаду з турмы.

— Мы хочам рыхтаваць рэпартажы, гісторыі, магчыма, нават інтэрв’ю з палітвязнямі, — расказвалі ў гутарцы з БАЖ прадстаўнікі каманды. — Лічым, усё, што звязана з палітвязнямі, варта глыбокага разумення і пільнай увагі.

Як падкрэслівалі нашы суразмоўцы, героі — гэта не толькі палітвязні, але таксама іх сем’і, сябры, калегі, якія перажываюць не менш моцныя эмоцыі. Бо жыццё кожнага палітвязня закранае цэлы пласт людзей, і яны таксама пацярпелыя ў гэтай драме.

Таксама супрацоўнікі часопіса імкнуцца паказаць, што не трэба баяцца гэтай тэмы, і прыйшоў час зрабіць крок да больш глыбокага асэнсавання таго, што адбываецца.

YouTube-канал «Міністэрства сепультуры»

«Сёння я запускаю свой YouTube-канал «Міністэрства сепультуры», — паведаміў у сакавіку журналіст Аляксандр Чарнуха. — У ім будзе багата ўсяго пра беларускую музыку і не толькі. План — штотыдзень рабіць новыя выпускі. Ну і буду вельмі рады, калі вы падзеліцеся сваім меркаваннем. Што спадабалася, а што — не вельмі. Дзякуй вам, сябры!».

З таго часу на канале было размешчана 20 відэа. Выпускі прысвечаныя розным музыкальным тэмам — «бязлітаснаму» шоу-бізнэсу 90‑х, Аляксандру Саладухе і, канешне, N.R.M.. На дадзены момант на «Міністэрства сепультуры» падпісаныя больш за 6 тысяч чалавек.

«Не сёння, не заўтра, не ўчора»

Праект прысвечаны правам чалавека, уразлівым групам людзей, інклюзіі, гендэрным пытанням ды іншым вострым тэмам», — так пазіцыянуе сябе новае медыя, створанае камандай з Беларусі. Аб яго запуске ў лютым у сацсетках паведаміла кінематаграфістка і журналістка Марта Дар’я Клінава.

Як падкрэслівае каманда рэсурусу, мэта медыя – барацьба са стыгмамі і дапамога тым, хто знаходзіца ў няпростай сітуацыі, сутыкнуўся з дыскрымінацыяй ці непаразуменнем грамадства.

– Мы распавядаем гісторыі людзей, якія апынуліся ў незвычайным становішчы, — кажуць стваральнікі. — «Не сёння, не заўтра, не ўчора» — гэта пляцоўка, дзе можна падзяліцца сваім досведам ды атрымаць падтрымку.

YouTube-шоу «Зёлкі-Шоу»

Забаўляльнае і адукацыйнае шоу — так пазіцыянуюць сябе аўтары YouTube-канала «Зёлкі-Шоу», якія прапануюць разам вывучаць беларускую мову.

На працягу выпуска два удзельнікі адказваюць на пытанні, якія тычацца беларускай мовы. «Памылка ці не: бляха, шторы і марозіва?» — напрыклад, такое пытанне было ў апошнім відэа, дзе ўдзельнічалі тэлевядоўца і рэдактарка «Маланкі» Кацярына Ерусалімская і Алесь Чахоўскі.

На канале размешчаны два ролікі. Колькасць праглядаў — больш за 10 тысяч кожнага.

YouTube-канал «Яна/Ёй»

А гэта зусім новы праект для YouTube. Каманда «Яна/Ёй» прасоўвае гендэрную роўнасць і дапамагае беларускам. Вядучыя разам з гасцямі размаўляюць на тэмы, якія часта замоўчваюцца: сэксізм, розніца ў заробках, гендэрныя квоты.

Удзельніцамі першых выпускаў сталі Вольга Кавалькова, Надзея Гарадніцкая і Леся Руднік.

Чытайце яшчэ:

Поспех марафону «Нам не ўсё адно!» нагадаў пра дылему, перад якой стаяць лукашысты

«Прапаганда называла мяне этнічным палякам — а я беларус». Заснавальнік інтэрнэт-бібліятэкі «Камунікат» пра яе гісторыю, нападкі рэжыму і нечаканыя кнігі ў топе спамповак

«Беларусы зноў пачнуць чытаць газеты, калі зразумеюць, што там пішуць праўду». Гутарка з Віктарам Марчуком